1. 1. تعاریف عملیاتی:

1. 1. 1. عوامل فناوری: منظور از عوامل فناوری در این پژوهش عبارت است از هر نوع ابزار فناوری که قابلیت استفاده در سیستم بانکی در جهت کسب اهداف مورد نظر را داشته باشد. از جمله شبکه اینترنت و تلفن که بستر لازم برای بانک­داری اینترنتی و موبایل بانکینگ را فراهم می ­آورند و همچنین سخت­افزارهایی که در این بستر قابل استفاده می­باشند از جمله دستگاه­های خودپرداز و pos. همچنین سیستم­های نرم­افزاری مرتبط که امکان ارائه خدمات مناسب و مؤثر در سیستم بانک­داری را فراهم می ­آورند.

      

   

1. 1. رضایت مشتریان: منظور از رضایت مشتری عواملی است که می ­تواند در سیستم بانکداری موجبات رضایت او را فراهم آورد و باعث جذب منابع مالی او توسط بانک به بهترین صورت و کم هزینه ترین روش و در بلندمدت باشد. از جمله توجه کارکنان به مشتری­مداری و سیستم بررسی شکایات و دریافت پیشنهادات مشتریان بانک.

1. 1. عوامل نیروی انسانی: منظور از عوامل فوق در این پژوهش مهارت­ هایی است که نیروی انسانی سیستم بانکی به میزان کافی و به نحوی مناسب و مؤثر واجد آن باشد تا امکان دسترسی به اهداف مورد نظر و جذب منابع ارزان قیمت میسر گردد. از جمله مهارت­ های انسانی، ادراکی و فنی کارکنان که در کنار سایر شایستگی­های آنان مورد توجه ‌می‌باشد.

1. 1. عوامل مدیریتی: منظور از عوامل مدیریتی هر گونه فعالیت مدیریتی ‌می‌باشد که در جهت دستیابی بهتر به اهداف سازمان و جذب بهتر منابع صورت ‌می‌گیرد. از جمله فعالیت­های مدیریتی در حوزه منابع انسانی، تبلیغات، مکان­سنجی شعب و مواردی از این دست که در نهایت موجبات جذب منابع مورد نظر را فراهم ‌می‌آورد.

1. 1. منابع ارزان قیمت: منظور از منابع فوق در این پژوهش هر گونه منابع مورد نیاز بانکی از جمله منابع مالی و سرمایه ‌می‌باشد که با اعمال موثرترین و مناسب­ترین روش­های مدیریتی و کسب وکار و استفاده از عوامل انسانی مطلوب و به کارگیری فناوری به سهل­ترین روش و با کمترین هزینه قابل دستیابی و استفاده است.

1. 1. سپرده ­های قرض­الحسنه: در پژوهش حاضر منظور از سپرده ­های قرض­الحسنه، قرض­الحسنه پس­انداز و جاری است که نسبت به سایر منابع اقتصادی­تر بوده و در نتیجه مورد توجه گروه ­های مختلف بانکی است.

1. عوامل حیاتی موفقیت( CSF ): در صنعت بانک­داری، شناسایی و مشخص نمودن بازنده ­ها و برنده ­ها در محیط پیرامون، کار ساده و آسانی نیست. از این رو، برای شناخت این مورد در این پایان نامه سعی شده است تا فاکتورهای حیاتی موفقیت در صنعت بانک­داری در زمینه جذب منابع ارزان­قیمت تعیین شود. کاربرد عوامل حیاتی موفقیت رویکردی است که فاکتورهای مناسب واقعی را در صنعت بانک­داری مشخص می­ نماید و می ­تواند اطلاعات مورد نیاز مدیران عالی سازمان را به طور بارز نشان دهد، فاکتورهایی مانند: مدیریتی، نیروی انسانی، رضایت مشتریان، فناوری.

فصل دوم

ادبیات و پیشینه­­ی پژوهش

۲-۱ مقدمه:

نظام بانکی دولتی ایران به عنوان مراکز مالی که اکثریت مردم با آن­ها سر و کار دارند، امروزه با چالش­های بی­شماری مواجه هستند. حضور بانک­های خصوصی، ظهور بحران­های مالی در سرتاسر جهان، زمزمه فعالیت بانک­های خارجی و همچنین پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، نیاز به تغییر نگرش در نحوه ارائه جذب منابع را به یک الزام تبدیل نموده است. الزامی که خود نیازمند راهبرد­های متنوعی است تا بتوان به وسیله آن­ها بر چالش­های مذکور فائق آمد.

موارد بالا منشاء پیدایش راهبردهایی است که بانک­های بزرگ و کوچک اما پیشرو در سرتاسر جهان را به تکاپو انداخته تا در جذب منابع گام بردارند(رسول اف، ۱۳۸۴).

‌بنابرین‏ در این فصل ابتدا به توضیح مختصری از بانک و مراحل شکل گیری آن، سیرتحول بانکداری در ایران، منابع سیستم بانکی، انواع تقسیم ­بندی سپرده ­های بانکی، تجهیز منابع مالی در نظام بانکی پرداخته می­ شود.

۲-۲ مبانی نظری پژوهش:

۲-۲-۱ بانک و مراحل شکل گیری آن:

بانک­داری در جهان تقریبا از زمانی که بشر غارنشینی را رها کرد و به زندگی اجتماعی روی آورد و داد وستد و مبادله کالا را شروع نمود، آغاز گردید. زندگی اجتماعی نیازمند مراودات و مناسبات اقتصادی داد و ستد ‌می‌باشد، بر این اساس از زمانی که بشر به تولید کالای مازاد بر نیاز خود پرداخت، باب تجارت شروع شد. ابتدا به ابزار پرداخت و سنجش ارزش، با عنوان پول نیاز یافت و با پیشرفت تجارت، به خدماتی همچون وصول مطالبات از خریداران دور و نزدیک، سپردن وجوه به جایی امن و مطمئن و رفع خطرات ناشی از نقل و انتقال فلزات قیمتی و سپس مسکوکات فلزی نیاز پیدا کرد. بدین ترتیب به استفاده از ابزارهای دیگری به جز پول توجه نمود. رویدادها و نیازهای مذبور، از نخستین عوامل پیدایش مؤسساتی به عنوان بانک و بانکداری در جهان به شمار می­اید. گفتنی است که بانک­ها که در آغاز کار به صورت مؤسسات نگهدارنده و انتقال دهنده وجوه عمل می­کردند، ولی مسئولان این مؤسسات ‌به‌تدریج‌ دریافتند که می ­توانند بخشی از وجوه راکدی را که نزدشان سپرده شده بود، از طریق وام در اختیار دیگران قرار دهند. با انجام امور، عملیات دیگری نظیر نگهداری و حفاظت اشیای قیمتی و مسکوکات فلزی، انتقال این اموال به وسیله اسناد، ایجاد یک مقیاس ارزش علاوه بر ایجاد اعتبار و قرض دادن، ابتدا میان افراد و سپس توسط بانک توسعه و اشاعه پیدا نمود( ماجدی، ۱۳۷۰).

کلمه بانک نیز اصطلاحی است بسیار قدیمی که منشأ اصلی آن واژه آلمانیbank به مفهوم نوعی شرکت(Goint stock) است که ایتالیایی­ها از زبان آلمانی آن را به نیمکت صرافان(Banco) نسبت داده ­اند، ولی به تدریج سازمان و محل فعالیت­های بانکی امروزی ‌به این نام مرسوم گردید.

‌بنابرین‏ مهمترین فعالیت نظام بانکی را ‌می‌توان جلب و جذب سرمایه و پس­اندازهای اشخاص(حقیقی و حقوقی) و سپس به کارگیری و توزیع آن در قالب انواع تسهیلات اعطایی در بخش­های گوناکون فعالیت­های اقتصادی در سطح خرد و کلان عنوان نمود و اگر این اقدام بر اساس یک برنامه­ ریزی درست و در چارچوب اهداف کلان اقتصادی هر کشور باشد، می ­تواند سبب توسعه و گسترش فعالیت­های اقتصادی گوناگون در کل ارتقاء و توسعه اقتصادی را به همراه داشته باشد.

ساختار فعالیت یک بانک را ‌می‌توان به شرح ذیل ترسیم کرد (جمشیدی، ۱۳۹۰).

شکل شماره (۲-۱): ساختار فعالیت یک بانک

۲-۲-۲ سیرتحول بانکداری درایران:

نخستین پیشنهاد تأسيس بانک ملی ‌در سال‌ ۱۲۵۸شمسی توسط حاج محمدحسن امین دارالضرب بود که به ناصرالدین شاه قاجار تسلیم و خود قبول نمود که سرمایه اصلی بانک را تامین کند که مورد تأیید قرار نگرفت (بهمند و بهمنی، ۱۳۸۳).

۲-۲-۲-۱ فعالیت سرمایه گذاران خارجی

1. 1. اولین پیشنهاد بیگانگان برای تأسيس بانک درایران ‌در سال‌ ۱۸۶۴برابر با سال ۱۲۴۳شمسی ازطرق ساوالان به نمایندگی عده­ای از سرمایه­داران و صرافان بزرگ فرانسوی برای تأسيس بانک با سرمایه دو میلیون لیره انگلیسی به دولت ایران(ناصرالدین شاه) ارائه شد.