به علت ضعف قابلیت شرطی شدن ، برون گراها بازداری کمتری را در رفتار ضداجتماعی تجربه میکنند . بنابرین جنایتکارها به برون گرایی تمایل دارند . برون گرایی در ترکیب با روان رنجور خویی توسعه و گسترش جنایتکاری را تسهیل میکند ؛ زیرا روان رنجورها افراد نسبتاً مضطربی هستند و اضطراب پاسخ دهی به رفتار ضد اجتماعی را تشویق میکند .
روان پریشی گرایی (سایکوتیک) :
روان پریشی که به عنوان معادل «سایکوز» انتخاب شده است، غالباً شدیدترین حالت در فرد مبتلا به اختلال روانی محسوب میشود. در نقطه مقابل وقتی فرد مبتلا دچار «اختلالات خلقی یا اضطرابی» شناخته میشود، هر چقدر هم اختلال شدید باشد، ارتباط بیمار با جهان پیرامون حفظ میشود و یا خدشهدار شدن این ارتباط در حداقل خود است؛ در حالی که فرد روان پریش یا «پسیکوتیک» معمولاً در جهانی غیرواقعی سیر میکند و ذهنیات او با روند منطقی تفکر، همخوانی ندارد.
کلمه روان پریش برای توصیف شرایطی به کار می رود که روی سیستم اعصاب تأثیر گذارده و موجب اختلال در ارتباط فرد با واقعیت شود. زمانی که کسی به این صورت بیمار شود ( ارتباط فکر و ذهن وی با واقعیت قطع گردد)، روان پریش نامیده می شود. روان پریشی بیشتر در افراد جوان اتفاق می افتد و حدود سه تا پنج نفر از هر صد نفر حالاتی از روان پریشی را تجربه میکنند . این میزان بیشتر از شیوع دیابت ( بیماری قند) میباشد. غالب مردم از این دوره بیماری رهایی پیدا میکنند.روان پریشی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد و مثل هر بیماری دیگری میتواند درمان شود.روان پریشی انواع مختلفی دارد؛ مانند: اسکیزو فرنیا، افسردگی روان پریشی ، بیماری دو قطبی دو اختلال هذیانی. اسکیزوفرنیا از موارد شایع بیماری های روان پریش است که حدود۵/۱ -۱ درصد افراد جامعه را در طول عمر مبتلا میسازد .
علایم روان پریشی : روان پریشی میتواند موجب تغییرات خلق و تفکر و بروز عقاید غیر طبیعی گردد و مجموعه این عوامل باعث میشوند که نتوان احساسات شخص بیماری را درک کرد. برای فهم تجربیات مربوط به روان پریشی بهتر است به چند علامت مشخص آن اشاره کنیم:
تفکر گیج و مبهم ( سردر گمی): در این حالت افکار روزمره مبهم شده و ارتباط معمول و طبیعی یکدیگر را از دست میدهند؛صحبت های شخص نامشخص و نامفهوم میشوند؛شخص ممکن است در تمرکز ، دنبال کردن مکالمه و یا یادآوری مسائل مشکل داشته باشد و سرعت افکار ممکن است بسیار تند و یا کند شوند.
اعتقادات غلط( هذیان): کسی که یک دوره روان پریشی را تجربه میکند ممکن است دچار عقاید غلط و نابجایی که هذیان نامیده می شود گردد. در این حالت شخص چنان به عقاید خود مطمئن است که بحث های منطقی نمی توانند تغییری در آن ها ایجاد کنند به عنوان مثال، ممکن است شخصی از چگونگی توقف اتومبیل ها در بیرون منزلش ، اظهار کند که پلیس او را تحت نظر دارد .
توهم : در روان پریشی شخص چیزهایی را می بیند ، می شنود، حس میکند ، می چشد و یا به مشامش میرسد که وجود ندارند. به عنوان مثال، چیزهایی می شنود که فرد دیگری نمی شنود و چیزهایی می بیند که وجود ندارد. علائم در افراد مختلف تفاوت هایی دارند و ممکن است در طی زمان تغییر کنند.
یک دوره روان پریشی در سه مرحله اتفاق می افتد. طول این دوره ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است .
۱٫مقدماتی : در این مرحله علائم گنگ و مبهم هستند و به سختی می توان متوجه آن ها شد. ممکن است تغییراتی در چگونگی بیان احساس، ادراک و افکار ایجاد شود؛ مثلاً فرد کمی مشکوک و بدبین می شود؛ دیر بخواب می رود؛ مرتب دلشوره دارد؛ انگیزه قبلی خود را برای کارکردن از دست میدهد و زود عصبانی می شود.
۲٫حاد: در این مرحله علائم روان پریشی چون توهم هذیان و یا تفکر مبهم به وضوح تجربه میگردند. ۳٫ بهبودی: گروهی از بیماران روان پریشی قابل درمان هستند. الگوی رفع علایم از فردی به فرد دیگر فرق دارد ورفع علائم بیمار تدریجی میباشد.گروهی از بیماران بعد از اولین دوره روان پریشی بهبود مییابند و هرگز دوره دیگری از روان پریشی را تجربه نمی کنند.
انواع روان پریش: روان پریش نامی است که به مجموعه علائم مشخص، بدون در نظر گفتن علت بیماری اطلاق میگردد. تجربه هر فردی از روان پریشی متفاوت است و دادن یک نام خاص یا قرار دادن برچسب بیماری روان پریش روی فرد، در مراحل اولیه همیشه مفید نمی باشد.
تشخیص به معنای شناختن یک بیماری از طریق تفسیر علائم موجود و عامل بروز بیماری و طول مدت علائم میباشد. زمانی که فردی برای نخستین بار دوره روان پریشی را تجربه میکند، تشخیص دقیق نوع روان پریشی بسیار دشوار است؛ زیرا بسیاری از عوامل توصیف کننده هنوز واضح نیستند. با وجود این، برخی از انواع آن به شرح زیر است:
روان پریشی ناشی از مواد: استفاده یا ترک موادی مانند: الکل، حشیش، شیشه، قرص اکستازی و سایر مواد میتواند با ظهور علائم روان پریشی مرتبط باشد. گاهی این علائم پس از رفع اثر یک ماده از بین میروند. در موارد دیگر، بیماری ممکن است طولانی شود یا پس از ترک مواد تظاهر نماید.
روان پریشی به علت صدمات مغزی: برخی اوقات روان پریشی ممکن است علامت صدمات وارد شده به سر یا مربوط به بیماری فیزیکی که عملکرد مغز را مختل ساخته نظیر: انسفالیت ( تورم مغز )، ایدز یا سرطان باشد. در این گونه موارد ، غالباً علایم دیگری نظیر مشکلات حافظه یا اختلال جهت یابی و همچنین علائم جسمی (مثلاً تب، درد، یا جراحت) نیز وجود دارند.
روان پریشی واکنشی گذرا: علائم روان پریشی ممکن است به طور ناگهانی به دنبال یک استرس ( فشار روانی) در زندگی فرد، مثل مرگ یکی از اعضای خانواده یا تغییر محیط زندگی بروز کنند. علائم میتواند شدید باشند ،اما غالباً فرد به سرعت در عرض تنها چند روز بهبود مییابد.
اسکیزوفرنیا: نوعی روان پریشی است که تغییرات رفتاری و علائم آن حداقل ( شش ) ماه طول بکشد. علایم و طول مدت بیماری از فردی به فردی دیگر متفاوت است.
اختلال اسکیزوفرنی فرم : این بیماری شبیه اسکیزوفرنیا است به استثنای اینکه علایم آن کمتر از (شش) ماه طول می کشد.
اختلال دوقطبی (مانیک دپرسیو، شیدایی- افسردگی): اختلال دوقطبی، اختلال خلقی است که در جریان آن شخص به طور متناوب دچار خلق بالا ( شیدایی) و یا کاهش خلق ( افسردگی) می شود. در صورت بروز نشانه های روان پریشی ، این نشانه ها اغلب با خلق سازگار خواهند بود. به عنوان مثال ممکن است بیماران افسرده صداهایی را بشنوند که از او میخواهد خود کشی کند. بیمار ممکن است بیش از حد هیجان زده شود و یا خوشحال باشد و فکر کند که فرد بسیار مهمی است؛ یا به انجام افراطی شیرین کاری های سرگرم کننده مبادرت ورزد.
اختلال اسکیزوفرنیا افکتیو: این تشخص زمانی مطرح می شود که فرد هم بیماری خلقی ( نظیر افسردگی یا شیدایی) و هم روان پریشی را به صورت همزمان دارا باشد. به عبارت دیگر تابلوی بیماری، شبیه هیچ یک از اختلالات خلقی یا اسکیزوفرنیا ( به تنهایی) نیست.
افسردگی روان پریش: