در نتیجه می توان گفت: اولین شرط تحقق عنصر مادی جرم سقط جنین، وجود قبلی جنین زنده است بنابرین اگر زن آبستنی نباشد به جهت غیر ممکن بودن سقط جنین محسوب نخواهد شد .
مثلا گاهی ممکن است زن حامله دچار بچه خوردی که اصطلاح علمی آن مول است شده باشد بچه خوری عارضه ای است که درماه های سوم و پنجم حاملگی به وجود می‌آید به این طریق است که تمام یا قسمتی از جفت فاسد شده وتبدیل به توده هایی شبیه انگور می‌گردد بعدازمدتی تمام حفره داخل رحم به وسیله این توده پرشده وبدین ترتیب جنین ازبین می رود. در این جا به لحاظ اینکه جنین مرده می‌باشد عمل مرتکب برروی زن منطبق برجرم سقط جنین نخواهد بود.[۱۰۰]
بند چهارم : اثبات رابطه سببیت:
زمانی سقط جنین مجوز می شود وقابل مجازات است که بین عمل مرتکب و فعل مجرمانه رابطه سببیت وجود داشته باشد، بنابرین درماده ۶۲۲ق.م.ا مقرر شده :«هرکس عالماً وعامداً به واسطه ضرب یا اذیت وآزار زن حامله موجب سقط جنین وی شود…» باید میان ضرب یا اذیت وآزار با سقط جنین رابطه علیت وسببیت باشد مثلا اگر زنی ازترس کسی فرار کند یا کسی اورا تعقیب نماید واوبدود وجنین خودرا سقط نماید ممکن است مشمول این ماده نشود، زیرا میان ترساندن یا تعقیب وسقط جنین رابطه مستقیم وجود ندارد ودویدن که عمل ارادی زن حامله است موجب سقط جنین شده است[۱۰۱] .یا دربرخی موارد، ممکن است که ضربه ای هرچند شدید باشد موجب پارگی رحم و سقط جنین نگردد.[۱۰۲]
در جرائم مقید به نتیجه مثل سقط جنین ، صرف اثبات ارتکاب به عمل وقوع نتیجه، برای انتساب به مرتکب کافی نیست و احراز رابطه بیست ضروری است ومقنن درماده ۶۲۲ق.م.ا با استفاده از اصطلاح «به واسطه موجب» بر ضرورت احراز این رابطه تأکید می‌کند.
رابطه سببیت بین عمل وفعل مجرمانه به نظریه کارشناس فنی (پزشکی قانونی) بستگی دارد گاهی ممکن است ضربه اگر شدید باشد، موجب سقط جنین نگردد وسقط دلیل دیگری داشته باشد مثل سقط جنین عادی/ مرضی)که علائم خاص خودرا دارد بدیهی است در این مورد رابطه سببیتی بین عمل مرتکب ونتیجه حامله ازجرم وجود نداردونمی توان عمل را به کسی منتسب نمود تا اورا مسئول آثار اعمال خود بشناسیم.
گفتار سوم: رکن معنوی سقط جنین :
گاه مرتکب عمل هم قصد فعل دارد وهم قصد نتیجه که اصطلاحاً می گوییم دارای قصد مجرمانه یا سوء نیت بوده و مرتکب جرم عمدی شده است، اما در برخی موارد مرتکب جرم، عمل خودرا به اراده انجام می‌دهد ولی نتیجه حاصل را ازآن نمی خواهد وگاهی حتی این نتیجه را نیز پیش‌بینی نمی کند که در این صورت عنصر روانی جرم از خطا تشکیل شده وجرم ارتکابی غیر عمدی یا خطئی خوانده می شود[۱۰۳] در سقط جنین عمدی، مرتکب هم باید به حامله بودن زن علم داشته باشد (سوء نیست عام) وهم قصد قطع نمودن رشته تکاملی جنین(سوء نیت خاص).
دوواژه درعالماً وعامداً مذکور درصدر ماده فوق، دلالت صریح برعمدی بودن این جرم دارد بنابرین در سقط جنین عمدی مرتکب باید با علم به حامله بودن زن وبه قصد سقط جنین اقدام کند اگر ایراد صدمه به زنی حامله بدون اطلاع ازحامله بودن وی وبدون این که نتایج حاصله قابل پیش‌بینی باشد، منجر به سقط جنین شود مرتکب مشمول مقررات سقط جنین عمدی نخواهد بود وتحت عنوان ضرب وجرح عمدی زن حامله وسقط جنین غیر عمدی محکوم خواهد شد .
بند اول :رکن معنوی سقط جنین عمدی:
سقط عمدی جنین درتاریخ جوامع گوناگون بشری دارای سابقه دیرینی است حفظ سلامت جسمی مادر، فرار از مسئولیت نگهداری فرزند، آسیب های جسمی جنین و پرهیز از بی آبرویی برخاسته از تولد فرزند نامشروع ،مهمترین انگیزه های سقط جنین درطول تاریخ بوده اند. دراسقاط جنین عمدی، مرتکب باید با علم به حامل بودن زن وبه قصد سقط حنین اقدام نماید در ایراد صدمه، درصورتی که صدمات و ضربات وارده بریک زن آبستن بدون اطلاع ازحامله بودن وی وبدون اینکه نتایج حاصله قابل پیش‌بینی باشد منحر به سقط حمل می شود مشمول مقررات سقط جنین عمدی نبوده واین قبیل موارد با احراز خطای مقصر به عنوان سقط جنین غیر عمدی مطرح می شود.[۱۰۴]
رکن معنوی سقط جنین عمدی متشکل ازدودسته است، الف: سوء نیت عام و خواست انجام عمل مجرمانه وبه کاربردن وسایل وروشهای سقط جنین .ب: سوء نیست خاص: خواست تحصیل نتیجه مجرمان(سقط جنین)
بر اساس ماده ۲۰۶ قانون مجازات اسلامی سابق ونظریه مشورتی اداره حقوق قوه قضائیه مبنی بروحدت ملاک تعاریف مذکور درماده ۲۰۴قانون مجازات اسلامی وماده ۲۷۰ این قانون، موارد سقط جنین عمدی عبارتند از:
۱-مرتکب با انجام دادن کاری قصدسقط جنین دارد، خواه آن کارنوعاً ساقط کننده جنین باشد خواه نباشد ولی درعمل سبب سقط جنین شود.
۲-مرتکب عمداً کاری را انجام دهد که نوعاً ساقط کننده باشد هرچند قصد سقط جنین نداشته باشد.
۳-مرتکب قصد سقط جنین نداردوکاری را که انجام می‌دهد نوعاً ساقط کننده نیست ولی نسبت به طرف براثر بیماری یا ناتوانی وامثال آن ها نوعاً ساقط کننده باشد و مرتکب نیز به آن آگاه باشد.
بند دوم :رکن معنوی سقط جنین غیر عمدی:
در سقط جنین عمدی مرتکب باید با علم به حامله بودن زن وبه قصد سقط جنین اقدام کند. اگر در ایراد صدمه به زنی حامله بودن اطلاع ازحامله بودن وی و بدون اینکه نتایج حاصله قابل پیش‌بینی باشد منجر به سقط جنین شود، مرتکب مشمول مقررات سقط جنین عمدی نخواهد بود وتحت عنوان ضرب وجرح عمدی زن حامله وسقط جنین غیر عمدی محکوم خواهد شد .
در نتیجه شخص ضارب باید قصد ضربه وتلف کردن جنین را داشته باشد یا مرتکب عملی شود که موجب سقط جنین شود درغیر این صورت سقط جنین غیر عمدی است مقنن درمقام بیان مقررات مربوطه به عوامل توجیه کننده مسئولیت به شرح بند ۲ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامی سابق، یکی از اعمالی را که قانوناً جرم محسوب نمی شود چنین ذکر کرده‌است .[۱۰۵]
درهرنوع عمل جراحی یا طبی مشروع که با رضایت شخص یا اولیاء یا سرپرستان نمایندگان قانونی آن ها ورعایت موازین فنی وعلمی و نظامات دولتی انجام شود، درموارد اخذ رضایت ضروری نخواهد بود» وبا توجه به بند مذکور اگر سقط جنینی اتفاق می افتد غیر عمدی محسوب می‌گردد.
گفتار چهارم : مجازات جرم سقط جنین
قانون گذار سابق به موجب ماده ۱۸۰قانون مجازات ونیز موادی ازقانون تشدید مجازات رانندگان متخلف، ضمن بیان احکام جرم مذکور، سقط جنین را جرمی مستقل از قتل به حساب می آورد، چنان که درقوانین موضوعه غالب ممالک جهان، سقط حمل درموضوع قتل وارد نشده سقط جنین عمدی را نیز قتل عمدی تلقی ننموده اند، درقانون مجازات عمومی حسب مورد برای جرم سقط جنین ،حبس جنایی درجه یک یا حبس جنحه ای درنظر گرفته شده بود.
مجازات دیه وتعزیر درقبال جنایت عمدی برزدن حامله است مرتکب به یک تا سه سال حبس به ازای ارتکاب سقط جنین عمدی نیز محکوم می شود این مجازات تابع سن جنین نبوده و تفاوتی میان جنینی که روح درآن دمیده شده ونشده نیز نخواهد بود وهمان طور که م یدانید ناقص الخلقه بودن یا ناشی از زنا بودن جنین تاثیری درمجرمانه بودن سقط جنین ندارد.
