۴٫ نقد و بحث
از آنجایی که بحث فرهنگ و بالطبع آن تنوع فرهنگی از مسایل بسیار پیچیده و گسترده میباشد، غریب به اتفاق مطالعات صورت گرفته در این زمینه نتوانسته است تمامی ابعاد تنوع فرهنگی را دربر بگیرد. در بیشتر موارد تنوع فرهنگی با تنوع قومی یکسان انگاشته شده است. از آنجایی که گردشگری نسبت به سایر صنایع پردرآمد دنیا از قدمت کمتری ( از زمانی که به عنوان صنعت شناخته شد) برخوردار است، مطالعات انجام شده درباره ی آن نیز کمتر میباشد. کشور ایران دارای تنوع فرهنگی زیادی است ولی آنچه بیشترین بازنمایی را در پژوهش های داخلی به خود اختصاص داده است، تنوع قومی میباشد. البته بیشتر این مطالعات به دلیل درگیری های قومی انجام شده است که بعدها در زمینه ی گردشگری هم مورد استفاده قرار گرفته است. در هیچ یک از مقالات و کتب به صورت صریح ابعاد تنوع فرهنگی از یکدیگر تمیز داده نشده اند و تنوع فرهنگی را در کنار تنوع زبانی، قومی و حتی تنوع مذهبی قرار میدهد. این درحالی است که در تعریف فرهنگ همواره زبان، مذهب و قومیت به عنوان ارکان اصلی نام برده شده اند و تنوع فرهنگی خود در برگیرنده ی تنوع در هر یک از ارکان یاد شده است. موضوع دیگری که کمتر دیده می شود این است که جامعه ی میزبان که دارای تنوع فرهنگی هستند به عنوان ذی نفعان گردشگری مورد توجه قرار نمی گیرند، نباید فراموش کرد که در مقالات خارجی بیشتر به این موضوع اهمیت داده شده است. با این حال اکثر مطالعات در حوزه ی توسعه ی گردشگری، تنها به ارائه ی راهکارهای استفاده از تنوع فرهنگی برای فروش بیشتر محصولات فرهنگی گردشگری پرداختهاند. با این حال مقالات و کتب خارجی به دلیل شکل گیری عمیق تر مفهوم شهروندی فرهنگی سهم بیشتری در حفظ تنوع فرهنگی دارند.
در فصل آتی به بررسی روش شناسی این رساله می پردازیم و نحوه ی اجرای این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرد. از آنجایی که روش های انتخابی در هر پژوهشی بسیار در نتایج صحیح و قابل قبول آن تاثیر گذار است، دقت در این فصل بسیار حائز اهمیت میباشد.
فصل سوم
روش شناسی
- مقدمه
روش تحقیق در هر پژوهشی حکم پایه های آن را دارد. در صورتی که روش درست و مناسب تحقیق به درستی شناسایی نشود، مطالعات در مسیر اشتباه قرار میگیرد و بار علمی خود را از دست میدهد. لذا در این فصل نگاهی به روش تحقیق میکنیم. روش مورد استفاده در این پژوهش به درستی بیان می شود و درباره ی آن توضیحات لازم و مکفی داده می شود. البته مقدمه ای از روش تحقیق و دلایل به وجود آمدن این روش های علمی بررسی میگردد. هدف نهایی همه ی مباحثی که در این فصل جای میگیرد، در واقع تدوین یک طرح پژوهش کامل و جامع را تسهیل کند.
از آنجایی که تحقیق پیش رو از نوع مطالعات تطبیقی میان سه کشور ایران، انگلستان و مالزی میباشد، تحلیل هایی نیز از طریق مطالعات این کشورها در زمینه ی تنوع فرهنگی و توسعه گردشگری نیز وارد بحث می شود. بررسی روند تاریخی- مقایسه ای که در این سه کشور یاد شده انجام شده است، برای بیان رایطه ی تنوع فرهنگی و توسعه ی گردشگری مورد استفاده قرار میگیرد. آمارهای رسمی میزان ورود گرشگران که در سایت ها و سازمان های معتبر کشورها وجود دارد نیز، بخشی از این مطالعات میباشد. از این رو در تلاش هستیم که از تمامی روش های یاد شده برای روشن شدن موضوع تحقیق بهره ببرم.
- روش تحقیق
در تحقیقات می توان از روش های مختلفی استفاده کرد. به هر حال آن چیزی که در همه ی تحقیقات وجود دارد این است که شامل مجموعه ای از فعالیت های متوالی است که به شدت به هم وابسته است و مراحل تحقیق را تشکیل میدهد. روش های مختلف این امکان را به وجود می آورد که در یک کشور پژوهش های مختلف با روش های متفاوت انجام پذیرد. تا زمان نتیجه گیری مطالعه که اغلب مشلات و ایده های جدید به وجود میآید به صورت ادواری انجام می شود. این مطالعه نیز بر اساس مطالب فوق از مراحل تحقیق پیروی میکند.
- مطالعات تطبیقی
به لحاظ تاریخی، نقطه آغازین تحلیل تطبیقی مشاهده این امر بود که بسیاری از کشورها در دوران پس از جنگ، بهویژه کشورهای صنعتی شدۀ غربی، رشد قابل ملاحظهای در رفاه گستری دولتی تجربه نمودند. این رفاه گستری دولتی با گزارشات مارش[۵۰] در کانادا، وان راین[۵۱] در هلند، لارکو[۵۲] در فرانسه و بوریج در بریتانیا پیریزی شد و در همه آن ها باور گستردهای مبنی بر وظیفه و ظرفیت دولت برای مراقبت از شهروندانش نهفته بود. لیکن، شیوه های سرمایهگذاری و اشکال رفاهگستری و میزان دخالت دولت به طور قابل ملاحظهای متفاوت و متنوع بود. از این رو، یکی از عوامل محرک تحلیل تطبیقی، ترسیم و تبیین روندهای عمومی و بررسی تفاوتهاست. یکی دیگر از انگیزه های عملگرایانه برای مطالعات تطبیقی از جانب مصلحینی برخاست که درصدد بسط و توسعه رفاه و همچنین ‘آموختن’ از تجارب (واشتباهات) سایرین بودند. در واقع، واقعیت پاسخهای مختلفی کشورها برای مشکلات علیالظاهر مشابه، به مثابه نوعی بنیاد تجربی طبیعی نگریسته میشود. دولتها با عنایت به هزینه های اقتصادی و سیاسی نوآوری به خودی خود به مزایای ملاحظه برنامه های اتخاذ شده در کشورهای دیگر پیبردهاند. اگرچه، در میدان عمل واردات سیاستگذاری بسیار گزینشی است و رهبران اغلب برای توجیه تغییرات دلخواه و همچنین برای تأیید یا رد فرامین خاص خوشان مبادرت به مطالعات تطبیقی میکنند ( الکاک و دیگران، ۱۳۹۱: ۵۲). مطالعه تطبیقی یکی از روشهای پژوهش کمی و کیفی است که در آن دو یا چند متغیر یا فرایند همگون که میتوانند نمونه ها و موارد محسوس یا نامحسوس باشند، بررسی میشوند؛ با این هدف که با توصیف و تبیین اشتراکها و اغلب تفاوتها، بتوان آن پدیدارها را شناسایی کرد و به تفسیرها و احتمالا تعمیمهای تازه دست یافت (رونالد آر، ۱۳۷۹: ۴۰).
این پژوهش از نوع مطالعات تطبیقی و مقایسه ای است و با مقایسه داده های به دست آمده از سه کشور در زمینه تنوع فرهنگی و توسعه گردشگری، سعی در بررسی چگونگی ارتباط تنوع فرهنگی با توسعه ی گردشگری دارد. از این رو برای انجام مطالعات تطبیقی، برنامه ای کلی و نظام مند در انتخاب ارکان مورد مقایسه صورت گرفته که در قالب مدل مفهومی نشان داده شده است. در واقع با مقایسه ارتباط تنوع فرهنگی با توسعه ی گردشگری در هر یک از کشورها، سعی در توصیف وضعیت ارتباط تنوع فرهنگی بر توسعه گردشگری ایران هستیم.
- عناصر تحقیق
استراتژی تحقیق
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
نوع تحقیق
روش جمع آوری اطلاعات
شکل شماره ۳-۴-۱: اجزا و عناصر تحقیق، منبع: (اعرابی، فیاضی، ۱۳۸۹: ۲۲۷)
- نوع تحقیق
انواع تحقیق از لحاظ هدف به سه نوع طبقه بندی می شود که عبارتند از : اکتشافی، تبیینی، توصیفی ( خاکی، ۱۳۹۰)
مطابق با این طبقه بندی، این رساله از نوع توصیفی است، زیرا من به توصیف یک پدیده (تنوع فرهنگی) و ارتباط آن با توسعه گردشگری می پردازم.
۵-۱ تحقیقات توصیفی