فرضیه اصلی:
بین مازاد جریان وجوه نقد آزاد و کیفیت حسابرسی با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری در قلمرو تحقیق رابطه متفاوتی وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
-
- بین جریان وجوه نقد نسبی با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری در قلمرو پژوهش، رابطه مستقیم وجود دارد.
-
- بین مازاد جریان وجوه نقد آزاد با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری در قلمرو پژوهش، رابطه مستقیم وجود دارد.
- بین کیفیت حسابرسی با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری در قلمرو پژوهش، رابطه معکوس وجود دارد.
۱-۷٫روش کلی پژوهش
روش کلی این تحقیق را می‌توان مبتنی بر معیارهای هدف، روش گردآوری داده ها و استنتاج، طرح تحقیق و نهایتاً نوع و ماهیت متغیرها و روابط بین آن ها به شرح ذیل مشخص کرد :
- از جهت هدف:
این تحقیق به دنبال طرح نظریه الگو یا ابزار جدید نبوده بلکه به دنبال به کارگیری روش‌ها و مدل‌های موجود مربوط به ارزیابی عملکرد در قلمرو تحقیق در راستای تعیین رابطه بین مازاد جریان وجوه نقد آزاد و کیفیت حسابرسی با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری در قلمرو تحقیق و مبتنی بر آن ارائه رهنمودهایی در راستای بهبود عملکرد در قلمرو تحقیق بوده است، بدین لحاظ می‌توان این تحقیق را از نوع تحقیقات کاربردی نامید.
- از نظر روش استنتاج:
از آن جهت که از طرفی در مطالعه جامعه آماری در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده و از طرف دیگر در استنتاج از استقرای آماری و آزمون فرض بهره گرفته شده است. بر همین مبنا طی استنتاج، هدف تعمیم و تسری نتایج بوده لذا روش استنتاج مورد استفاده در بیان مشاهدات نمونه ای از نوع توصیفی و در تعمیم یا تسری نتایج به دست آمده به جامعه آماری از نوع استقرایی بوده است.
- طرح تحقیق:
با عنایت به اینکه داده های آماری مورد استفاده در این تحقیق داده های عملکردی مربوط به آخرین مقاطع زمانی دوره ای بوده و به طور کلی بازه زمانی گذشته می‌باشد طرح تحقیق از نوع پس رویدادی، گذشته نگر یا توصیفی- تحلیلی مبتنی بر تجربیات گذشته می‌باشد.
- ماهیت داده ها و روش ها:
با عنایت به اینکه داده های آماری و متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق غیر کیفی و در تعیین رابطه بین مازاد جریان وجوه نقد آزاد و کیفیت حسابرسی با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری از روش های کمی اقتصاد سنجی و تحلیل همبستگی کمی استفاده شده است، روش کلی یا نوع تحقیق از جهت ماهیت و نوع داده ها و روش های مورد استفاده از نوع “کمی” یا “غیر قضاوتی” بوده است.
۱-۸٫قلمرو پژوهش
گستره تحقیق حاضر، بر مبنای سه معیار موضوع، بازه زمانی و گستره مکانی به شرح زیر تعریف و تقسیم بندی شده است:
الف)گستره موضوعی:
گستره موضوعی این تحقیق عبارت از تعیین رابطه بین مازاد جریان وجوه نقد آزاد و کیفیت حسابرسی با مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی اختیاری بوده است.
ب)محدوده مکانی:
عبارت از شرکت های منتخب بورسی تهران که در بازه زمانی تحت بررسی داده های عملکردی آن ها در ارتباط با متغیرهای وابسته و مستقل در اختیار بوده و به علت ماهیت فعالیت با یک دیگر قابلیت مقایسه داشته و در ابعادی چون انطباق دوره مالی بر سال تقویمی، عدم تعلق به شرکت های سرمایه گذاری و واسطه گری بانکی، نداشتن بیش از سه ماه توقف معاملاتی، پیوستن به بورس قبل از بازه زمانی مورد بررسی و عدم خروج از بورس طی بازه زمانی یاد شده با هم قابلیت مقایسه داشته اند.
ج)بازه زمانی:
بر مبنای رویه متداول در تحقیقات مرتبط یا مشابهی که در ایران از روش رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی استفاده کرده‌اند، در این تحقیق نیز از یک بازه زمانی ۵ ساله استفاده شده و با عنایت به محدودیت دسترسی به داده ها در بازه زمانی ۵ ساله منتهی به ۲۹/۱۲/۱۳۹۲ به انجام رسیده است.
۱-۹٫تعریف عملیاتی واژه ها
تعاریف مفهومی، عبارات یا کلماتی هستند که واژه یا اصطلاحی گنگ و وسیعی را تشریح مینمایند. تعاریف مفهومی باید دو صفت داشته باشند: الف) مفهوم باید با کلمات دیگری به جز خود آن مفهوم تعریف شود. ب) تعریف مثبت بر تعریف منفی رجحان دارد (ساروخانی، ۱۳۸۰).
در این قسمت به تعریف عملیاتی مهم ترین واژه های مورد استفاده در عنوان و فرضیه های تحقیق اشاره شده است:
۱)جریان وجوه نقد آزاد(Free Cash Flow):
عبارت ست از سود عملیاتی پس از مالیات به اضافه ی هزینه های غیر نقدی پس از کسر سرمایه گذاری (افزایش در تغییرات) در سرمایه در گردش، اموال، ماشین آلات، تجهیزات و سایر دارایی ها (کاپلند،۲۰۰۸ ).
۲)کیفیت حسابرسی (Audit Quality):
ارزیابی و استنباط بازار از احتمال اینکه حسابرس ۱٫ موارد تحریف با اهمیت در صورت های مالی یا سیستم حسابداری صاحبکار را کشف کند و ۲٫ تحریف با اهمیت کشف شده را گزارش کند. در این تحقیق ابتدا ۵۰ شرکت برتر بورسی بر اساس رتبه بندی بورس مشخص شده و فرض بر این شد که گزارش های حسابرسی تهیه شده توسط مؤسسات حسابرسی طرف قرارداد آن ها واجد کیفیت بوده اند.
۳) مدیریت سود (Earnings Management):
مدیریت سود هنگامی رخ می‌دهد که مدیران از قضاوتهای شخصی خود در گزارشگری مالی استفاده کنند و ساختار معاملات را جهت تغییر گزارشگری مالی دست کاری نمایند. مدیریت سود وفق مدل ها و معیارهای مختلفی چون موارد دستکاری سود، هموارسازی سود، مجموع اقلام تعهدی اختیاری، مربع اقلام تعهدی اختیاری و غیره اندازه گیری و بیان شده است.(هلی و والن،۱۹۹۹).
در این تحقیق بر مبنای مجموع اقلام تعهدی اختیاری وفق مدل تعدیل شده جونز(۱۹۹۱) مدیریت سود اندازه گیری و تعریف شده است.
۴) اهرم مالی (LEV):
در این تحقیق برای محاسبه اهرم مالی از نسبت مجموع بدهی ها در پایان دوره به مجموع دارایی ها در پایان دوره استفاده گردیده است. این نسبت به عنوان سنجه یکی از دیگر عوامل مؤثر بر افشای اجباری در کنار سنجه های کیفیت گزارش گری و مازاد جریان وجوه نقد، بهره گرفته شده است.
۵) اندازه شرکت (SIZE)
در این تحقیق برای محاسبه اندازه شرکت از لگاریتم طبیعی ارزش شرکت در پایان دوره استفاده گردیده است. به منظور تعیین ارزش شرکت ارزش روز سهام در پایان دوره با ارزش دفتری بدهی ها جمع شده است. این نسبت به عنوان سنجه یکی از دیگر عوامل مؤثر بر افشای اجباری در کنار سنجه های کیفیت گزارش گری و مازاد جریان وجوه نقد، بهره گرفته شده است.
۶) جریان نقد نسبی (Relcfo):
چونگ و همکاران (۲۰۰۵)، معتقدند که شرکت هایی که جریان وجوه نقد بالاتری دارند به احتمال بیشتر از مدیریت سود -کاهش دهنده سود استفاده می‌کنند. در این تحقیق جریان نقد نسبی از تفاضل جریان نقد عملیاتی بخش بر جریان نقد عملیاتی ابتدای دوره به دست آمده است. این نسبت به عنوان سنجه یکی از دیگر عوامل مؤثر بر افشای اجباری در کنار سنجه های کیفیت گزارش گری و مازاد جریان وجوه نقد، بهره گرفته شده است.
۱-۱۰٫ساختار پژوهش
