۲-۹-۹- بازار پیش‌بینی[۵۰] : بازار پیش‌بینی گاهاً با کلمات متفاوتی مرتبط می شود مانند اطلاعات بازار و ایده های آینده که به معنی بازارهایی است که اعضایشان به مبادله قرارداد هایی می پردازند که سودشان وابسته به اتفاقاتی در آینده است. معرو فترین بازارهای پیش‌بینی مربوط به پیش گویی بازارهای انتخاباتی انجام شده توسط دانشگاه آیوا است. این روش همچنین به صورت های متفاوتی از جمله پیش گویی فروش فیلم ها، فروش شرکت ها، موفقیت محصولات جدید، شاخص های اقتصادی و حتی سقوط صدام نیز به کارگرفته شده است )ولفرز و زیتزویتز [۵۱]،۲۰۰۹، ص۲). بیشتر اشتیاق برای بازار پیش‌بینی، از فرضیه کارایی بازار نشأت می‌گیرد. در یک بازار پیش‌بینی اثربخش، قیمت بازار قابل پیش‌بینی ترین اتفاق بازار است و هیچ ترکیبی از نظرسنجی ها یا سایر اطلاعات نمی تواند برای بهبود پیش‌بینی ها استفاده گردد. البته نمی توان کاملاً انتظار داشت که تمامی بازارهای پیش‌بینی کارا باشند ولی تعداد قابل توجهی موفقیت در پیش‌بینی به خصوص در رابطه با انتخابات و شرکت ها جذابیت قابل توجهی را به این روش بخشیده است )همان، ص (.۲
۲-۹-۱۰- سناریوها[۵۲]: واژه سناریو از هنرهای درام می‌آید . سناریو در تئاتر به راهنمای طرح و در فیلم به خلاصه یا مجموع های از جهت ها برای توالی فعالیت ها است )گلن و همکاران،۲۰۰۹، ص (.۱هرمان کان، پدر سازه سناریو برای مطالعات آینده و تحلیل سیاست بود. او واژه سناریو را در برنامه ریزی در ارتباط با ارتش و مطالعات راهبردی در همکاری با مؤسسه رند معرفی کرد)همان(. سناریو داستانی است با علت محتمل و ارتباط اثر که وضعیت آینده را با شرایط جاری مرتبط کرده و تصمیم های کلیدی، وقایع و نتایج را در سرتاسر این گفتمان مشخص می‌سازد. سناریوها غالبا سال خاصی را مد نظر قرار می‌دهند مانند علم و فناوی ۲۰۲۵ و …. سناریو صرفاً پیش‌بینی یا آینده نگاری نیست بلکه شیوه ی سازماندهی وضعیت آینده است )همان، ص ۲) کان، سناریو را به عنوان توضیح گفتمانی درباره آینده تعریف می‌کند که بر فرآیندهای علی و مسائل تصمیم گیری تمرکز دارد. هدف سناریو کشف، ایجاد و آزمون محیط های آینده جایگزین سازگار است )همان، ص ۳) به طور کلی سناریو را می توان در موارد زیر به کار برد: فهرست کردن موارد ناشناخته ای که باید قبل از تصمیم گیری شناخته شوند، درک اهمیت عدم اطمینان، نشان دادن ممکنات و ناممکنات، تعیین اینکه چه راهبردهایی ممکن است در دامن های از سناریو ها کار کند، ساختن آینده ای واقعی تر برای تصمیم گیران جهت طرز تفکر و تصمیمات جدید، یادگیری چگونگی آماده شدن برای مخاطره های آینده )همان، ص۴).
۲-۹-۱۱- ره نگاشت[۵۳]: ره نگاشت علم یا فناوری، مسیری است که در آن چگونگی حرکت از نقطه شروع تا مقصد نهایی توضیح داده می شود. همان طور که یک بزرگراه نقاط تقاطع میان جاده ها با یکدیگر را نشان می‌دهد، ره نگاشت نیز نقاط تقاطع میان علوم یا فناوری ها را نشان می‌دهد. دو مسیر باعث شکل گیری ره نگاشت علم شده است: یکی مطالعات تاریخی درباره ی زنجیره رخدادهای علمی یا فناوری که باعث ایجاد یک نوآوری یا سیستم می شود و دیگری فن برنامه ریزی پرت[۵۴] )گوردون، ۲۰۰۹، ص (.۱در برنامه ریزی از ره نگاشت می توان برای شناسایی راهبردها استفاده نمود. از این روش همچنین برای تصمیم گیری درباره اختصاص بودجه و منابع مالی به پروژه های مختلف تحقیق و توسعه استفاده می شود. در آینده پژوهی، ره نگاشت می‌تواند نقش های از توسعه های پیچیده و روابط علت و معلولی بین آن ها باشد و به عبارت دیگر زمینه شکل گیری سناریوها باشد. مسیرمیان گره‌های مختلف را می توان از نظر زمانی محاسبه نمود و زمان پیاده سازی سیستم را تخمین زد )همان، ص ۲). اغلب ره نگاشت های علم تهیه شده تا کنون از نوع ” فشار فناوری “بوده است و انتظار می رود در آینده به وفور در حوزه های علم و فناوری و تجاری به کارگرفته شود )همان، ص ۳). همچنین باید به تفاوت ره نگاشت علم و فناوری در سطح بنگاه و در سطح ملی توجه کرد تا خلط مباحث پیش نیاید.
۲-۹-۱۲- تحلیل جایگزینی[۵۵] : با نام تحلیل فیشر- پرای [۵۶] نیز شناخته می شود و روشی ریاضی است که برای نشان دادن نرخ به کارگیری بازار از فن آوری های جدید برتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش، مبتنی بر این واقعیت است که به کارگیری چنین فن آوری های جدید از الگوی شناخته شده توسط ریاضی دانان پیروی می‌کند، الگویی با نام منحنی منطقی. این الگو توسط دو پارامتر تعیین می شود. یکی از این پارامترها، زمان شروع به کارگیری را نشان می‌دهد و پارامتر دیگر میزان به کارگیری رخ داده را تعیین می‌کند. نتایج به دست آمده توسط این روش بسیار کمی بوده و برای آینده نگار یهایی نظیر چگونگی تغییر تجهیزات پایه ای ارتباطات الکترونیک در طول زمان مورد استفاده قرار م یگیرد )گوردون، ۲۰۰۹، ص (.۱نکته حائز اهیمت در این روش آن است که این روش قطعی و همچنین قیاسی است که نقاط ضعفی دارد: فقط دو عامل جایگزین را بررسی می کند یعنی زمانی که یک محصول بخواهد جایگزین محصول دیگری شود اما در فضای واقعی تعداد جایگزین ها بیش از دو هستند. فرض می شود که اگر جایگزین شروع شود، تا سطح نهایی و اشباعش ادامه خواهد داشت اما جایگزین ممکن است در طول زمان و در پاسخ به عوامل خارجی تغییر مسیر دهد )همان، ص ۶).
۲-۹-۱۳- متن کاوی[۵۷]: متن یابی را می توان به عنوان نوعی تحلیل محتوا در نظر گرفت. روشی که ریشه در عصر پردازنده‌های اطلاعاتی دارد و از منابع اطلاعاتی علم و فن آوری است )پورتر [۵۸]، ۲۰۰۹ ، ص (.۱ تحلیل محتوا، روشی شناخته شده در علوم اجتماعی است که به ویژه در مطالعه ارتباطات جمعی کاربرد دارد. تحلیل محتوا شیو های برای بررسی نظام یافته و عینیِ جنبه‌های ویژه ای از پیام ها است. در واقع این روش تحلیل آینده فن آوری از طریق شناسایی نقاط مؤثر، تهیه سری های زمانی و تهیه شاخص های نوآوری در راستای مدیریت فن آوری است )همان، ص (.۲این روش در تحلیل فرصت های راهبردی فن آوری در ایالات متحده در حوزه ی مواد مورد استفاده قرار گرفت. مراحل متن یابی عبارت است از: طراحی سؤال در حوزه فن آوری اطلاعات و تعیین نحوه ی پاسخ، کسب داده ی مناسب، جستجو، استفاده از نرم افزار، تصحیح و پاکسازی داده ها، تحلیل و تفسیر، ارائه ی اطلاعات، استاندارد سازی و خودکارسازی )همان، ص۲).
