در این تحقیق محقق به دنبال بررسی دومتغیری میباشد که با تعهد سازمانی مرتبط میباشند و یک این متغیر ها کیفیت زندگی کاری و دیگری سرمایه روانشناختی میباشد. در مورد کیفیت زندگی کاری می توان گفت که یکی از آفت های مهم مدیریت، بی توجهی به کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان میباشد. این بی توجهی، اثر بخشی و کارایی سازمان را به شدت کاهش میدهد. به دلیل عدم شناخت مدیران سازمان ها از کیفیت زندگی کاری، این مقوله، تناسب و اندازه های واقعی خود را در سازمان ها از دست داده است. کیفیت زندگی کاری یا کیفیت نظام کار یکی از جالب ترین روش های ایجاد انگیزش و راه گشای مهم در طراحی و غنی سازی شغل کارکنان است که سبب بهروهوری در سازمان می شود (رحیمی، ۱۳۸۵).
امروزه سازمانهای مختلفی با توجه به کیفیت زندگی کاری کارکنان و بهسازی آن به موفقیت فراوانی دست یافته اند، از اینرو برای پویایی کیفیت زندگی کاری آن ها بیش از پیش تلاش کرده و در این راستا به خوبی از چالش های محیطی بهره می گیرند. توجه نشریات علمی به کیفیت زندگی کاری واین ادعا که کیفیت زندگی میتواند عامل بروز تفاوت بین سازمان های موفق وناموفق باشد، نگاهی بیشتری را به سوی این مفهوم معطوف ساخته است. سرمایه روانشناختی یکی دیگر از عواملی میباشد که میتواند در تعهد سازمانی مؤثر میباشد. باید گفت که امروزه پژوهشگران بر این باورند که سرمایه روانشناختی سازمان ها میتواند مزیت رقابتی پایدار برای آن ها فراهم کند (سیماراصل و فیاضی، ۱۳۸۸). سرمایه روان شناختی همچون سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی از سرمایه های ناملموس سازمانی بوده که برخلاف سرمایه های ملموس با هزینه های کمتر قابل مدیریت و رهبری بوده، میتواند نتایج و عواید درخور توجهی را در پی داشته باشد. به زعم لوتانز و همکاران (۲۰۰۷) سرمایه ی روانشناختی میتواند به عنوان مزیت رقابتی از طریق سرمایه گذاری بر روی افراد مطرح شود. یکی از مهمترین دغدغه های مدیران سازمان ها فنی حرفه ای ، تعهد و وفاداری اعضا به سازمان مطبوع خود است. سرعت و دقت در دستیابی به اهداف و کارکرد و بهره وری مؤثر بستگی زیادی به کارکنان وفادار و متعهدی دارد که بین اهداف سازمان خود و اهداف فردی خویش، ارتباط نزدیکی احساس نموده و به شغل خود نیز دلبستگی داشته باشند. از این رو، شناخت عوامل و شرایط مؤثر بر تعهد و تعلق سازمانی، میتواند این سازمان رادر بهبود عملکرد و جذب افراد توانمند یاری بخشد.
با توجه به مطالب گفته شده پژوهش حاضر به دنبال پاسخی برای این سوال میباشد که آیا بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی کارکنان مراکز آموزش فنی و حرفه ای شیراز رابطه ای وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت پژوهش
یکی از عواملی که سازمان برای رسیدن به اهداف خود به آن نیازمند است تعهد و پایبندی افراد نسبت به سازمان است، لذا تعهد سازمانی نوعی ارتباط نگرشی-رفتاری به اهداف و مأموریت های سازمان است. تعهد سازمانی از نمود های نگرشی محسوب و از نظام ارزشی فرد ناشی می شود (ضیائی، روشندل اربطانی، نرگسیان،۱۳۹۰). موضوع تعهد در دو دهه اخیر توجه قابل ملاحظهای را در مطالعات سازمان به خود جلب کردهاست مدیران باید به شیوهای عمل کنند که کارکنان با شوق و علاقه کار کنند و نسبت به سازمان خود متعهد باشند (کشاورز، ۱۳۸۷). مطالعات مختلف در سازمانهای صنعتی، نظامی و آموزشی و کاری نشان میدهد، برای اینکه کارکنان بتوانند کارایی بیشتر و تمایل قوی تر به ماندن در شغل خود داشته باشند، علاوه بر این که خشنودی بالایی از شغل خود داشته باشند، از دلبستگی نیز برخوردار باشند و احساس تعهد بالایی به انجام وظایف خود نمایند که این خود موجب احساس مسئولیت، درک عمیق از شغل و از خود گذشتگی میشود (جمشیدیان، ۱۳۸۶).
در این میان عامل کیفیت زندگی کاری عاملی است که نقش بسزایی در تحقق تعهد سازمانی ایفا میکند زیرا توجه به کیفیت زندگی کاری باعث می شود که اعضای سازمان از راه مجاری باز و مشابهی که برای این مقصود ایجاد شده است در تصمیم هایی که برای این مقصود ایجاد شده است در تصمیم هایی که بر شغل و محیط کارشان اثر میگذارند، به نوعی دخیل باشند و در نتیجه مشارکت و رضایت آنان از کار بیشتر می شود و فشار عصبی ناشی از شغل کاهش مییابد (دولان و شولر، ترجمه طوسی، ۱۳۷۶).
از طرفی نیل به زندگی شغلی با کیفیت، مستلزم کوشش هایی منظم از سوی سازمانی است که به کارکنان فرصت های بیشتری برای تأثیر گذاری بر کارشان و تشریک مساعی در اثربخشی کلی سازمان میدهد.به این ترتیب هر سازمانی با بهره وری و کارایی مطلوب و مؤثر در جستجوی راه هایی است تا کارکنان را به درجه ای از توانایی برساند که مغز و هوشمندی خود را به کار گیرند.که این امر به وسیله کیفیت زندگی کاری مناسب، یعنی مشارکت و سهیم شدن بیشتر کارکنان بر اساس آن احساس مالکیت، خودگردانی، مسئولیت و عزت نفس میکنند (جوزف و همکاران،۱۹۹۷). در هر سازمانی کیفیت زندگی کاری بالا برای جذب و حفظ کارکنان اساسی است (لیس و کرن۲۰۰۵). از آنجا که زندگی کاری روی احساس فرد درباره آنچه که در مکان کاری مطلوب است یا نیست پایه گذاری می شود و مربوط به تجربه جاری هم در حیطه های کاری و هم حیطه های شخصی زندگی می شود (ناکس، ایرونیگ۱۹۹۷).
عاملی مهم دیگر دخیل در تعهد سازمانی سرمایه روانشناختی میباشد که در مورد آن باید گفت که برداشت کارکنان از فرهنگ حاکم سرمایه روانشناختی آنان را پیشبینی میکند. اگر برداشت کارکنان از فرهنگ سازمان بیانگر ارزش ها و اصولی پیرامون خدمت رسانی یا به عبارتی جو محیط کاری، مثبت ارزیابی شود سرمایه روانشناختی کارکنان بالا می رود که آن هم بر عملکرد کارکنان تاثیر میگذارد (سیفی زاده ،۱۳۹۰).
برخی نتایج پژوهشی نشان میدهد که سرمایه گذاری بر روی سرمایه روان شناختی حداقل باعث افزایش ۱۰ درصدی عملکرد می شود. از این رو، برخی پژوهشگران ضمن مقایسه سرمایه روان شناختی با منابع مادی و سنتی، سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی اظهار نموده اند که سرمایه روان شناختی میتواند به عنوان یک مزیت رقابتی، پایدار در سازمان های امروزی مطرح شود (انویک[۱] ، ۲۰۰۵ ؛ لوتانز و همکاران، ۲۰۰۷).
با توجه به اینکه افرادی که از تعهد سازمانی بالایی برخوردارند به میزان بیشتری بهره وری خواهند داشت، و همچنین با توجه به اینکه افرادی که از کیفیت زندگی کاری بالاتری برخوردارند و همچنین افرادی که در سازمان به آن ها بیشتر توجه می شود، از بهره وری بالایی برخوردارند و نقش سرمایه روانشناختی سازمان ها میتواند مزیت رقابتی پایدار برای آن ها فراهم کند، اهمیت پژوهش حاضر احساس میگردد. با توجه اهمیت متغیر های مورد مطالعه و عدم پژوهش های جدید در سازمان فنی حرفه ای، ضرورت انجام پژوهش حاضر مهم میباشد.
اهداف پژوهش
هدف اصلی
- بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی کارکنان مراکز آموزش فنی و حرفه ای شیراز میباشد.
اهداف فرعی
-
- تبیین رابطه بین ابعاد کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی.
-
- تبیین رابطه بین ابعاد سرمایه روانشناختی با تعهد سازمانی.
-
- پیشبینی تعهد سازمانی از طریق ابعاد کیفیت زندگی کاری.