با توجه به آیه شریفه طلاق قبل از تعیین مهریه فرض شده است و معلوم است که طلاق فرع بر وجود نکاح است و نکاح پیش از مهریه بسته شده است پس هرگاه مرد، زن را پیش از تعیین مهریه و پیش از نزدیکی با وی طلاق دهد، در اصل مهر بر او واجب نیست. هرچند بر شوهر واجب است که زن را به اندازه توان مالی خود بهره‌مند سازد.
پس تغییر جنسیت در لزوم پرداخت مهریه‌ای که قبلاً در حین عقد تعهد شده تغییری ایجاد نمی‌کند. (مؤمن قمی، ۱۴۱۵، ص۱۰۰)
اما از نظر حقوق دانان که معتقد به دو نظریه بطلان نکاح یا انفساخ نکاح براثر تغییر جنسیت هستند در صورت تغییر جنسیت زوجه، زوج ملزم به پرداخت مهریه نمی‌باشد. زیرا بر مبنای نظریه بطلان نکاح اعم از اینکه آمیزش انجام شده باشد یا نشده باشد زوجه حق مطالبه مهر را ندارد چون حقیقت تغییر جنسیت بر این مبنا کشف جنسیت است. وقتی کسی تغییر جنسیت می‌دهد، کشف از جنسیت واقعی او می‌شود و ثابت می‌شود که شخص مؤنث در واقع مذکر بوده و ازدواج بین دو همجنس منعقد شده بوده که این ازدواج مشروع نیست. بنابرین مهریه به آن تعلق نمی‌گیرد.
همچنین بر مبنای انفساخ نکاح اگر تغییر قبل از آمیزش انجام شود زوجه یا مرد فعلی حق دریافت مهر را ندارد زیرا همان طور که قبل از آمیزش به دلیل عیوب زوجه، حق فسخ برای زوج وجود دارد و اگر نکاح بعلت عیوب زوجه فسخ گردد مهری به او متعلق نمی‌گیرد. (بر اساس ماده، ۱۱۲۳ و ۱۱۲۴)
بنابرین اگر فسخ زوج به علت عیوب زوجه قبل از آمیزش، موجب عدم‌تعلق مهر شود، پس به طریق اولی در تغییر جنسیت نیز زوجه مستحق دریافت مهریه نمی‌باشد. چون زوجه به دلیل عیب و مشکل جنسی خود اقدام به تغییر جنسیت کرده و موجب انفساخ قهری نکاح شده است در نتیجه با توجه به اتفاق نظر فقها برعدم استحقاق مهر در موارد فسخ قبل از آمیزش به علت عیوب زوجه، در این مورد نیز زوجه تغییر جنسیت داده نمی‌تواند از زوج مطالبه مهر کند. (باریکلو، ۱۳۸۳، ص۱۱۸)
ب) نظریه لزوم پرداخت کل مهریه مطلقاً (وجوب پرداخت تمام مهر)
قائلین به این نظریه معتقدند چه دخول شده باشد چه نشده باشد مهریه به طور کامل به زن تعلق می‌گیرد. به دلیل اینکه همان طور که قبلاً ذکر شد، حقیقت مهریه یک امر اعتباری است و فرع بر اصل و ذات ازدواج و چیزی است برای زوجه افزون بر زوجیت، و زوجه مالک کل مهریه است و می‌تواند هر گونه تصرف در آن بنماید و مقتضای قاعده استصحاب
-
- [ دیانی، عبدالرسول، ” اصلاح جنسیت “، بولتن تولید مثل و نازایی پژوهشکده ابن سینا، سال چهارم، شماره ۳۸، آبان ۱۳۸۶، ص ۳٫] ↑
-
- مجله پژوهش‌های قرآنی، شماره ۶۵ و ۶۶ – بهار و تابستان ۱۳۹۰ ↑
-
- ر.ک: آیت الله ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۴، ص ۱۳۲٫ ↑
-
- (طوسی،ج۳، ص۱۲۱، بی‌تا/ صادقی، ۱۴۰۸ ق، ج۷، ص۳۴۸) (صادقی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن، قم انتشارات اسماعیلیان ۱۴۰۸ هـ. ق-) ↑
-
- -طوسی، ابی جعفر، محمد بن حسن بن علی، الاستبصار فیما اختلاف من الاخبار، تهران دارالکتب الاسلامیه (بی‌تا) ↑
-
- (سبحانی، جعفر، تغییر جنسیت از دیدگاه فقه اسلامی ، فصل‌نامه فقه اهل بیت(ع) – دوره ۱۸ ، شماره ۶۹، بهار ۱۳۹۱) ↑
-
- (سوره شوری، آیه ۴۹، ۵۰) ↑
-
- (مانند دیگران کردن) ↑
-
- ( اگر به معنای عذاب باشد نهی ارشادی است ) ↑
-
- مالی، جسمی ↑
-
- خنثای مشکل ↑
-
- (تحقیق الاصول المفیده فی اصول الفقه، آذری قمی، احمد، ج۱ ، ص۱۹ . ↑
-
- الأنصاری ، الشیخ مرتضى ، رسائل فقهیه ، ج ۱ ،ص ۲۸۷ . ↑
-
- بقره/ ، آیه۱۶۸. ↑
-
- بقره/سوره۲، آیه۲۹. ↑
-
- انعام/ آیه۱۴۵. ↑
-
- (آیه ۱۱۹ از سوره نساءِ) ↑
-
- http://www.hawzah.net – مصلحت در جواهر الکلام ↑
-
- (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل ۱۶۷) ↑
-
- (آیات ۱۲ و ۱۷۶ سوره نساء) ↑
