“
ث) آگهی تبلیغاتی نباید محتوای گفتار و یا تصاویری باشد که برای اخلاق و معتقدات مذهبی و عفت عمومی توهین آمیز باشد.
ج) در آگهی های تبلیغاتی نمی توان از قول منابع علمی ادعاهایی به عمل آورد که از طرف منابع موثق علمی تأیید نشده باشد.
چ) تبلیغ کالا های بازرگانی و خدمات تجارتی در کودکستان ها، دبستان ها و دبیرستان ها ممنوع است.
ح) تحقیر و استهزا دیگران تلویحاً و یا تصریحاً در آگهی های تبلیغاتی ممنوع است.
خ) تبلیغاتی که مروج فساد یا مخالف ادیان رسمی و بر خلاف عفت عمومی باشد ممنوع است.
د) تعیین جایزه در مقابل تشویق به خرید و مصرف ممنوع است.
ماده ۱۳- آگهی های مربوط به خواص مواد غذایی، آشامیدنی، بهداشتی و آرایشی طبق مقررات مربوطه مستلزم گرفتن اجازه قبلی از وزارت بهداری و بهزیستی است.
تبصره: تبلیغ در مورد خواص دارو ها ممنوع است مگر بر طبق ضوابط ماده ۵ قانون مربوط به مقررات پزشکی و دارویی و مواد خوراکی و آشامیدنی مصوب ۱۳۳۴٫
ماده ۱۴- برای نمایش هر گونه فیلم و اسلاید تبلیغاتی باید قبلاً از وزارت ارشاد ملی پروانه ی نمایش کسب شود.
ماده ۱۵- آگهی های تبلیغاتی که از طریق رسانه های همگانی (رادیو، تلویزیون، سینما، روزنامه، مجله، سالنامه، ویزیتوری و مانند آن) پخش و انتشار می‌یابد تابع مقررات مندرج در این آیین نامه می‌باشد.
ماده ۱۶- هرگاه مدیر مسئول از رعایت مقررات مندرج در این آیین نامه تخلف نماید، بر کنار و صاحب کانون آگهی تبلغاتی موظف خواهد بود در مدت یک ماه مدیر مسئول دیگری را طبق ماده ی ۴ معرفی کند.در غیر این صورت کانون برای مدتی که از سوی کمیته ی سازمان های تبلیغات تعیین می شود تعطیل می‌گردد.
ماده ۱۷- کانون های آگهی و تبلیغاتی مکلفند کلیه ی دستورالعمل هایی را که در آینده در مورد تبلیغات از طرف وزارت ارشاد ملی در حدود اختیارات قانونی آن تهیه و ابلاغ می‌گردد دقیقاً رعایت نمایند.
ماده ۱۸- از تاریخ انتشار این آیین نامه در روزنامه ی رسمی هیچ مؤسسه ای نمی تواند خارج از مقررات این آیین نامه تحت عنوان کانون آگهی و تبلیغاتی و مانند آن فعالیت نماید و کلیه ی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی که با یکی از عناوین مذکور در حال فعالیت می‌باشند موظفند ظرف سه ماه خود را با شرایط آیین نامه تطبیق داده و امتیاز جدید دریافت کنند. در غیر این صورت سازمان برای مدتی که از سوی کمیته ی سازمان های تبلیغاتی تعیین می‌گردد تعطیل می شود.
ماده ۱۹- در صورتی که دارندگان امتیاز پس از صدور پروانه جدید فعالیت رسمی خود را ظرف شش ماه آغاز و مراتب را به وزارت ارشاد ملی اعلام نکنند یا بعد از شروع فعالیت مجدداً به مدت یک سال از ادامه ی کار خودداری و فعالیتی نداشته باشند پروانه ی آنان ملغی تلقی و از کار آنان جلوگیری خواهد شد.
ماده ۲۰- مراجع انتظامی جمهوری اسلامی ایران مکلفند به تقاضای وزارت ارشاد ملی از ادامه ی کار این قبیل مؤسسات و همچنین کانون های آگهی و تبلیغاتی فاقد پروانه یا متخلف جلوگیری کنند.
ماده ۲۱- از تاریخ تصویب این آیین نامه کلیه ی مقررات مغایر ملغی است.
قابل توجه است که پنج سال پس از تصویب این آیین نامه و تشکیل مجلس شورای اسلامی ایران، این مجلس در ماده ی ۱۹ قانون مطبوعات (مصوب اسفند ۱۳۶۴)، آیین نامه مذکور را به رسمیت شناخته و مطبوعات را ملزم به رعایت ماده ی ۱۲ آن کرد.
این ماده مقرر کرده‌است که:
«نشریات در چاپ آگهی های تجارتی مشتمل بر تعریف و تمجید کالا یا خدماتی که از طرف یکی از مراکز تحقیقاتی کشور که بر حسب قوانین رسمیت داشته باشند، تأیید گردد، با رعایت ماده ۱۲ آیین نامه تأسیس و نظارت بر نحوه ی کار و فعالیت کانون های آگهی و تبلیغاتی و بند های مربوطه مجاز می‌باشند»
در بخشی از «قانون تجارتی الکترونیکی» نیز که در تاریخ ۱۷/۱۰/۱۳۸۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است، فصلی به «قواعد تبلیغ» اختصاص یافته است. مواد این فصل به شرح زیر است:
ب ) فصل دوم – در قواعد تبلیغ (Marketing)
ماده ۵۰- تأمین کنندگان در تبلیغ کالا و خدمات خود نباید مرتکب فعل یا ترک فعلی شوند که سبب مشتبه شدن و یا فریب مخاطب از حیث کمیت و کیفیت شود.
ماده ۵۱- تأمین کنندگانی که برای فروش کالا و خدمات خود تبلیغ می‌کنند نباید سلامتی افراد را به خطر اندازند.
ماده ۵۲- تأمین کننده باید به نحوی تبلیغ کند که مصرف کننده به طور دقیق، صحیح و روشن اطلاعات مربوطه به کالا و خدمات را درک کند.
ماده ۵۳- در تبلیغات و بازاریابی باید هویت شخص یا بنگاهی که تبلیغات به نفع اوست صریح و روشن باشد.
ماده ۵۴- تأمین کنندگان نباید از خصوصیات ویژه ی معاملات به روش الکترونیکی جهت مخفی نمودن حقایق مربوط به هویت یا محل کسب خود سوءاستفاده کنند.
ماده ۵۵- تأمین کنندگان باید تمهیداتی را برای مصرف کنندگان در نظر بگیرند تا آنان راجع به دریافت تبلیغات به نشانی پستی یا پست الکترونیکی خود تصمیم بگیرند.
ماده ۵۶- تأمین کنندگان در تبلیغات باید مطابق با رویه ی حرفه ای عمل نمایند. ضوابط آن به موجب آیین نامه ای است که در ماده ی (۷۹) این قانون خواهد بود.
ماده ۵۷- تبلیغات و بازاریابی برای کودکان و نوجوانان زیر سن قانونی به موجب آیین نامه ای است که در ماده ی (۷۹) این قانون خواهد آمد.
در بند «پ» ماده ی ۷۹؛ قانون تجارت الکترونیکی آمده است: «آیین نامه ی مربوط به مواد ۵۶ و ۵۷ این قانون به پیشنهاد وزارت خانه های بازرگانی و فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید».
اما آن چه را نباید فراموش کرد، محدودیت قلمرو و شمول این قانون است. بر اساس ماده ۱ قانونو تجارت الکترونیکی: «این قانون مجموعه اصول و قواعدی است که برای مبادله ی آسان و ایمن اطلاعات در واسط های الکترونیکی و با بهره گرفتن از سیستم های ارتباطی جدید به کار می رود».
بنابرین، قواعد تبلیغ مذکور در این قانون، همه جا قابل اجرا نیست.
گذشته از قوانینی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، تا کنون آیین نامه های متعددی نیز در خصوص تبلیغات تجاری صادر گشته است. بیشتر این آیین نامه ها به استناد ماده ی ۱۷ «آیین نامه ی تأسیس و نظارت بر نحوه ی کار و فعالیت کانون های آگهی و تبلیغاتی» از سوی «کمیته ی مرکزی سازمان های تبلیغاتی کشور» در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصویب شده است. برخی دیگر از آیین نامه ها نیز مصوب هیئت وزیران یا نهاد هایی مانند شورای فرهنگی عمومی یا شورای عالی انقلاب فرهنگی است. در هر صورت، به دلیل کثرت این مقررات و تغییرات پیاپی و سریع آن ها نیازی به بازگو کردن آن ها نیست.
مبحث سوم: تبلیغات تجاری در صدا و سیما
گفتار اول : پیشینه تاریخی تبلیغات تجاری
“
