همچنین قعطی مدوام برق ، عدم دسترسی به اینترنت و قطع شبکه را نیز می توان از عوامل فنی – زیرساختی عدم به کارگیری فاوا به حساب آورد ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ عفت نژاد ، ۱۳۸۱ ؛ مشهدی و رضوان فر و یعقوبی ، ۱۳۸۶ ) .
۲-۲-۸-۲ ) موانع فردی :
پژوهش های متعددی در خصوص موانع فردی مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات صورت گرفته و موانع فردی از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار گرفته اند .
یکی از ابعاد موانع فردی در به کارگیری فاوا ، مربوط به دانش عمومی و توان استفاده از فناوری روز در یک کشور می‌باشد ، عامل مؤثری در جهت تحریک کل جامعه به سمت و سوی استفاده از پیشرفت های فناوری خواهد بود . دانش عمومی در کشورهای جهان سوم به دلیل پایین بودن سطح کل فرهنگ جامعه ، زندگی روستایی ، پایین بودن سطح سواد ، نارسایی ها و فقر اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی ، در سطح نازلی قرار دارد ، بنابرین به عنوان یک مانع بسیار بزرگ در جهت گسترش شبکه های ارتباطی نوین در آن جامعه مطرح است ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ روبِرتسون[۱۷] ، ۱۹۹۷ ) .
بُعد دیگر را می توان از نگاه سازمان ها و نهادهای آموزشی ، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد . سازمان ها و نهادهایی که خود را موظف به استفاده از این فناوری می دانند و الزامات محیطی نیز این اقتضا را برای آن ها حکم می‌کند ، باید توان نیروی انسانی خود را در این خصوص بالا ببرند ( شرام[۱۸] ،۱۹۹۵) . به طور کلی می توان گفت عامل نیروی انسانی به عنوان مهم ترین عامل در زمینه کسب فناوری های نوین و توسعه آن محسوب می‌گردد و کشورهایی که می خواهند در این زمینه پیشرفت داشته باشند ، باید در زمینه افزایش دانش عمومی ، آموزش نیروهای متخصص و کارآمد ، افزایش دانش حرفه ای عاملان فعالیت های فاوا و نیز افزایش دانش عمومی و حرفه ای کارکنان سازمان های ذیربط در روند فعالیت های فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و ارائه دهندگان خدمات نوین سرمایه گذاری کنند ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ روبِرتسون[۱۹] ، ۱۹۹۷ ؛ شرام[۲۰] ، ۱۹۹۵ ؛ مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ یعقوبی و شاکری ، ۱۳۸۷ ) .
یکی دیگر از موانع ، مشکل زبان مورد استفاده در اینترنت است . اغلب اطلاعات و مبادلات اینترنتی به زبان انگلیسی صورت می پذیرد که این شیوه نیز ، یکی از مهم ترین موانع استفاده از اینترنت به حساب می‌آید . سهم برآورد استفاده از زبان انگلیسی در اینرتنت بین ۷۰ تا ۸۰ درصد است ، در صورتی که فقط ۵۷ درصد از استفاده کنندگان اینترنت ، انگلیسی زبان هستند . با توجه به این که در کشورهای در حال توسعه درصد بالایی از افراد فاقد سواد لازم و تسلط بر زبان انگلیسی هستند ، در استفاده از اینترنت با مشکل مواجه می‌باشند. ( موحد محمدی و ایروانی ، ۱۳۸۱ ؛ یعقوبی و شمسایی[۲۱] ، ۲۰۰۴ ؛ آیتی و دیگران ، ۱۳۸۶ : ۵۴-۵۲ ) .
طبق مطالعات انجام شده ، نگرش منفی نسبت به این فناوری یکی از موانع فردی در خصوص به کارگیری فاوا می‌باشد ( مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ موحدمحمدی و ایروانی ، ۱۳۸۱ ؛ صالح صدق پور و میرزایی ، ۱۳۸۷ ؛ یون[۲۲] ، ۲۰۰۴ ) . و آخرین مورد از موانع فردی نیز مقاومت انسانی در مقابل تغییر است ( ویلسون ، ۱۹۹۶ ؛ صالح صدق پور و میرزایی ، ۱۳۸۷ ) .
۲-۲-۸-۳ ) موانع اقتصادی :
کشوری که از سطح توسعه اقتصادی پایین برخودار باشد ، در زمینه نرخ رشد و نفوذ فناوری های نوین نیز در سطح پایین خواهد بود ؛ یعنی رابطه مستقیمی بین توسعه اقتصادی و نرخ نفوذ فناوری های نوین وجود دارد و به طور اخص می توان گفت یکی از شاخص های توسعه اقتصادی ، نرخ رشد فناوری و به ویژه فناوری ارتباطی و اطلاعاتی است ( شرام[۲۳] ،۱۹۹۵ ؛ مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ یون[۲۴] ، ۲۰۰۴ ) . این مسئله برای کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته بیشتر صادق است ؛ در کشور در حال توسعه ای که نرخ رشد اقتصادی پایین است ، با توجه به ارتباط تنگاتنگ و تعامل عوامل اقتصادی و رابطه مستقیم با هم ، امید به دست یابی به فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی در آن کشور کم خواهد بود ؛ بنابرین سطح پایین توسعه اقتصادی یک کشور می‌تواند به عنوان یک مانع عمده جهت دست یابی به فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی به خصوص در بخش آموزش محسوب گردد ( مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ) .
سطح درآمد سرانه نیز می‌تواند به عنوان یک شاخص در میزان دست یابی به فناوری های مورد نیاز در بخش آموزش مطرح باشد. درآمد سرانه هر فرد در یک کشور گویای این موضوع است ، که افراد آن جامعه به طور متوسط توانایی دست یابی به فناوری های ارتباطی ( کامپیوتر ، اینرتنت ، موبایل و … ) را دارا می‌باشند یا خیر . هر چه وضعیت عمومی معیشتی افراد جامعه در سطح پایین تری باشد افراد آن جامعه تمایل کمتری به استفاده از وسایل ارتباطی خواهند داشت ؛ زیرا با درآمد پایین ، افراد ترجیح می‌دهند کالاها و مایحتاج ضروری خود را تهیه کند تا این که به سمت ، فناوری اطلاعاتی و ارتباطی ( که کالایی لوکس تلقی می شود ) بروند ( مشایخی و همکاران ، ۱۳۸۴ ؛ دِوریز[۲۵] و همکاران ، ۲۰۰۱ ) .
تعداد کامپیوترهای شخصی موجود و نرخ رشد دسترسی مردم به آن را نیز می توان از عوامل و موانع مهم توسعه فاوا به ویژه در نظام آموزشی دانست . عدم دسترسی به این گونه امکانات نیز مانع اساسی در توسعه و گسترش این فناوری در آموزش به شمار می رود ( فتحیان ، ۱۳۸۷ ؛ دِوریز و همکاران ، ۲۰۰۱ ) .
مسئله دیگر هزینه استفاده از خطوط تلفن است . در صورت بالا بودن هزینه های استفاده از خطوط تلفن ، امکان دسترسی به شبکه های اینترنت و دیگر شبکه های ارتباطی ، در سطح پایینی باقی خواهد ماند ( آتشک ، ۱۳۸۶ ؛ ویلسون[۲۶] ، ۱۹۹۶ ) .
۲-۲-۸-۴ ) موانع فرهنگی – آموزشی :
