کمیته های فرعی سازمان ملل به طورکلی فقط می‌توانند وضعیت هایی را که درگزارش یک کشور لحاظ شده است مورد رسیدگی قرار دهند. حق داشتن محیط زیست پاک به صورت مستقل توسط معاهدات مورد شناسایی قرار نگرفته است. اما ارکان معاهده ای می‌توانند مسائل مربوط به محیط زیست را در ارتباط با سایر حقوق همچون حق حیات یا حق سلامتی مورد توجه وبررسی قرار دهند(مولایی،پیشین،۲۸۱).
درخصوص پیدایی حق برمحیط زیست تاکنون مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه های متعدد بر ضرورت حفاظت از انسان ومحیط زیست دربرابر آثار زیان بار فعالیت های مختلف انسانی ودخالت در چرخه زیست بوم اشاره دارد.قطعنامه۲۳۸۹ دسامبر۱۹۸۶ اولین قطعنامه در این خصوص است. قطعنامه دیگر۱۴۹/۳۸ مورخ ۱۹ دسامبر۱۹۸۳ تلاش دارد با محدود کردن فرآورده های زیانبار برای بهداشت ومحیط زیست، مقدمات هدایت دولت ها به سمت تولید محصولات پاک یا سبز را فراهم کند. در سال ۱۹۹۰ مجمع عمومی صراحتا بهره مندی از محیط زیست سالم را لازمه رفاه، به شهروندان به مفهوم ماده۱۱ میثاق حقوق مدنی وسیاسی تلقی کرد.
یکی از مهمترین نهادهای حقوق بشر در این نظام، کمیسیون حقوقی است که زیر نظر شورای اقتصادی واجتماعی انجام وظیفه می‌کند. بر اساس تشویق مجمع عمومی به نحوه مقرر در بند۳ قطعنامه ۹۴/۴۵، این کمیسیون ضمن تعیین نماینده ای ویژه برای تعیین گزارش راجع به پیوندحقوق بشر ومحیط زیست،گزارش نهایی نماینده مذکور را در سال ۱۹۹۴ به تصویب رساند، که یکی از مهمترین دستاوردهای حمایت ازحق بر محیط زیست بشر درجهان است ودرگزارش ها وحتی آرای متعدد قضایی به آن استناد می شود. کمیته حقوق مدنی وسیاسی نیز در این زمینه گام هایی برداشته است که صدور نظریه مورخ ۱۲ وامبر۲۰۰۰ علیه نیوزیلند در قضیه آپیراناماهویکا و سایرین، ازآن جمله است[۱].
کنوانسیون ملل متحد درباره تغییرات آب وهوا[۲] (UNFCCC)
در سال‌های دهه ۱۹۸۰، شواهد علمی نشان دادند که انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی خطراتی برای آب و هوای جهان ایجاد می‌کند و به این ترتیب افکار عمومی لزوم ایجاد کنفرانس‌های بین‌المللی دوره‌ای و تشکیل پیمان نامه‌ای برای حل این مسئله را احساس کرد. دولت‌ها برای انعکاس افکار عمومی یکسری کنفرانس بین‌المللی برگزارکردند و تنظیم قراردادی بین‌المللی را برای بررسی این مسئله خواستار شدندمجمع عمومی سازمان ملل یک کمیته مذاکره کننده بین الدولی برای تدوین کنوانسیونی در مورد بررسی تغییرات آب وهوا دراجلاس۱۹۹۰ خود تشکیل داد( INC/FCCC). مذاکره کنندگان بیش از۱۵۰ کشور، طی فوریه۱۹۹۱ تا مه۱۹۹۲ پنج جلسه تشکیل دادند ودرتاریخ ۹ مه۱۹۹۲ درمقر سازمان ملل متحد در نیویورک، کنوانسیون مورد نظر درخصوص تغییرات آب وهوا راتصویب کردند. یکی از موارد عمده این کنوانسیون تعهد اختیاری کاهش گازهای گلخانه ای (GHG) درسطح سال۱۹۹۰ تاسال ۲۰۰۰ ذکر شد. این کنوانسیون در ژوئن ۱۹۹۲ در کنفرانس سازمان ملل متحد درخصوص محیط زیست وتوسعه در برزیل (ریو) به امضا ۱۵۵ کشور جهان رسید. کنفرانس مذکور به عنوان اجلاس زمین یا اجلاس ریو نیز شناخته شده است. این کنوانسیون در تاریخ ۲۱ مارس ۱۹۹۴ پس از آنکه نظر موافق اکثر کشورهای عضو را به دست آورد، به صورت یک قانون بین‌المللی درآمد.لازم به یادآوری است که این کنوانسیون علاوه برامضا آن توسط نمایندگان عالی کشورها، ضروری بود تاتوسط مراجع قانونی اعضا نیز به تصویب برسد به طوری که این کنوانسیون درتاریخ فوق الذکر حدنصاب ۵۰ کشور رابه دست آورد. در این کنوانسیون بالاترین مرجع تصمیم گیری، کنفرانس اعضا(COP) است که پس از انحلال، کمیته مذاکره کننده برای تدوین کنوانسیون (INC/FCCC) جایگزین آن است ومقررشد که اولین کنفرانس اعضا در سال ۱۹۹۵ تشکیل شود(میبدی، پیشین، ۶۱).
درچارچوب این کنوانسیون دورکن فرعی یکی برای ارائه تکنولوژی و دیگری برای اجرای کنوانسیون اجرا شد تابه کنفرانس اعضا کمک کند درضمن یک مکانیزم مالی نیز طراحی شد. این کنوانسیون دارای دو لیست از کشورها است که شامل کشورهای صنعتی می‌شوند، کشورهای ضمیمه که شامل ۳۶ کشور صنعتی هستند ملزم به اجرای تعهدات کنوانسیون شده اند. این کنوانسیون یک سلسله ازکنفرانس ها را از؛ اولین کنفرانس اعضای کنوانسیون درتاریخ ۲۸ مارس الی ۷ آوریل سال ۱۹۹۵ دربرلین تا هفتمین کنفرانس اعضای کنوانسیون سازمان ملل متحد از تاریخ ۲۹ اکتبر الی ۹ نوامبر۲۰۱ در مراکش، برای کاهش گازهای گلخانه ای تشکیل داد که نتایج وآثار آن ها درفصل سوم همین بخش توضیح داده می شود. هدف نهایی این کنوانسیون و هر گونه اسناد حقوقی مربوطه که ممکن است توسط کنفرانس اعضاء مورد تصویب قرار گیرد، دستیابی به ثبات در تراکم گاز گلخانه‌ای در اتمسفر مطابق مفاد مربوطه کنوانسیون در سطحی است که از تداخل خطرناک فعالیت‌های بشر با سیستم آب و هوایی جلوگیری نماید. این سطح می‌بایست در آنچنان چهارچوب زمانی حاصل گردد که اکوسیستم‌ها بتوانند به صورت طبیعی با تغییرات آب و هوایی تطابق یابند و اطمینان حاصل شود که تولید مواد غذایی با تهدید روبرو نبوده و توسعه اقتصادی بتواند به صورتی پایدار ادامه یابد.
اهداف کنوانسیون
هدف نهائی این کنوانسیون و هر ابزار قانونی مرتبط که توسط کنفرانس اعضاء مورد پذیرش قرارگیرد، دستیابی به تثبیت غلظت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر تا سطحی است که از تداخل خطرناک فعالیت‌های بشر با سیستم آب و هوایی جلوگیری نماید. چنین سطحی باید در یک چهارچوب زمانی کافی حاصل گردد تا اکوسیستم‌ها به طور طبیعی با تغییر آب و هوا خود را وفق دهند و اطمینان حاصل‌شود که امنیت‌غذایی تهدید نمی‌شود و توسعه‌اقتصادی به طور پایدار ایجاد می‌گردد.
