پیش­فرض نرمال بودن توزیع داده ­ها: برای اطمینان از نرمال بودن توزیع داده های به دست آمده از پرسشنامه رضایت از زندگی، آزمون کولموگروف- اسمیرنوف مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از این آزمون در جدول ۴-۱۳ ارائه شده است.

جدول ۴-۱۳: آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای اطمینان از نرمال بودن توزیع نمرات متغیر رضایت از زندگی

متغیر

Z اسمیرنف

سطح معناداری

رضایت از زندگی

۶۷۲٫

۸۹۸٫

همان طور که در جدول فوق نشان داده شده است، داده ­های به دست آمده از اجرای پرسشنامه رضایت از زندگی دارای توزیع نرمال هستند (آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در متغیر رضایت از زندگی معنادار نمی‌باشد). ‌بنابرین‏ پیش‌فرض نرمال بودن توزیع داده ­ها رعایت شده است.

پیش­فرض همگنی واریانس‌ها: مفروضه همگنی واریانس‌های متغیر رضایت از زندگی با بهره گرفتن از آزمون لون مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این آزمون در جدول ۴-۱۴ ارائه شده است.

جدول ۴-۱۴: آزمون لون برای اطمینان از همگنی واریانس‌های متغیر رضایت از زندگی

متغیر

F

درجه آزادی ۱

درجه آزادی۲

سطح معناداری

رضایت از زندگی

۰۰۳٫

۱

۱۴

۹۵۴٫

همان طور که مشاهده می‌شود نتایج نشان داد که آزمون لون معنی­دار نمی‌باشد (۹۵۴/۰ P= ،۰۰۳/۰= _(۱۴،۱)F) که نشان دهنده این است که واریانس­ها همگن هستند. ‌بنابرین‏ آزمون تحلیل کوواریانس برای مقایسه پس‌آزمون رضایت از زندگی قابل اجراست. نتایج تحلیل کوواریانس در جدول ۴-۱۵ ارائه شده است.

جدول ۴-۱۵: مقایسه پس‌آزمون رضایت از زندگی در دو گروه با کنترل اثر پیش‌آزمون

منابع تغییرات

Df

F

P-value

ضریب اثر

توان آماری

پیش آزمون

۱

۵۰٫۴۱۹

۰۰۰٫

۷۹۵٫

۱٫۰۰۰

گروه

۱

۴۱٫۳۷۱

۰۰۰٫

۷۶۱٫

۱٫۰۰۰

خطا

۱۳

کل

۱۶

با بهره گرفتن از داده های جدول فوق می‌توانیم به بررسی فرضیه دوم تحقیق بپردازیم. همان طور که در جدول فوق مشاهده می‌شود نتایج به دست آمده از مقایسه پس‌آزمون متغیر رضایت از زندگی در دو گروه با کنترل کردن اثر پیش‌آزمون حاکی از این است که پس از شرکت در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی، نمره رضایت از زندگی افرادی که در گروه آزمایش شرکت داشتند، نسبت به آن‌هایی که در گروه گواه جایگزین شده بودند، افزایش معناداری داشته است (۰۰۰۵/۰ P<، ۳۷۱/۴۱ = _(۱٫۱۳)F). همان‌ طور که مشاهده می‌شود سطح معناداری به دست آمده از آزمون تحلیل کوواریانس کمتر از نقطه بحرانی تحقیقات علوم انسانی یعنی ۰۵/۰ می‌باشد، ‌بنابرین‏ فرض صفر رد و فرض خلاف یا همان فرض پژوهشگر تأیید می‌گردد. ‌بنابرین‏ فرضیه دوم تحقیق نیز تأیید می‌شود.

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی بر کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی میانسالان انجام شد. برای این منظور از جامعه میانسالان ساکن شهر مشهد نمونه‌ای به حجم ۱۶ نفر انتخاب شده و در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش ۱۲ جلسه روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی را دریافت کردند، اما برای اعضای گروه گواه مداخله خاصی ارائه نشد. برای سنجش میزان بحران هویت میانسالی و رضایت از زندگی آزمودنی‌ها در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون از پرسشنامه‌ بحران هویت میانسالی (ICQ) و مقیاس رضایت از زندگی دینر و همکاران (۱۹۸۵) استفاده گردید و اطلاعات حاصل از این پرسشنامه‌ها با بهره گرفتن از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاکی از این بود که شرکت در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی باعث کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی میانسالان می‌گردد. در ادامه نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر به تفصیل ارائه می‌گردد و در ارتباط با دیدگاه ­ها و پژوهش­های مربوط به بحث گذاشته می‌شوند.

فرضیه اول:

روان درمانی پویشی کوتاه مدت گروهی به طور معناداری باعث کاهش نشانه های بحران هویت میانسالی در گروه ازمایش نسبت به گروه کنترل می‌شود.

به منظور آزمون این فرضیه از تحلیل کوواریانس استفاده شد. همان طور که در جدول ۴-۱۲ مشاهده می‌شود، نتایج نشان داد که پس از شرکت در جلسات روان‌درمانی پویشی کوتاه مدت به شیوه گروهی، نمره بحران هویت میانسالی افرادی که در گروه آزمایش شرکت داشتند، نسبت به آن‌هایی که در گروه گواه جایگزین شده بودند، کاهش معناداری داشته است. ‌بنابرین‏ روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت به شیوه گروهی، موجب کاهش بحران هویت میانسالی در میانسالان می‌شود.

این یافته تحقیق‌ با نتایج تحقیقات کاظمیان (۱۳۸۶)، محمد، جزایری، دولتشاهی، رضایی و پورشهباز (۱۳۸۷)، لواسانی، عاطف وحید، اصغرنژاد و فرزاد (۱۳۸۸)، رضایی، محمدخانی و دولت شاهی (۱۳۸۸)، اسمیت (۲۰۰۸)، دی‌جونگ و همکاران (۲۰۰۱)، ماینا، فورنر و بوکتو (۲۰۰۵) و گالاگر- تامپسون و استفان (۱۹۹۴) که به تأثیرات مثبت روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت بر کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش سلامت روانی میانسالان اشاره کرده‌اند، همخوانی‌ دارد.

مطالعات تحولی نشان داده‌اند وقتی افراد تغییرات مرتبط با افزایش سن و تغییرات عمده در محیط را تجربه می‌کنند، ممکن است نگرشی که نسبت به خود دارند و عزت نفس آن‌ ها تضعیف شود، اگرچه همه افراد این پدیده را تجربه نمی‌کنند. رویدادهایی مورد انتظاری که به وقوع نپیوسته اند مانند امکانات و تجربیاتی که فرد آرزو داشته، اما نتوانسته است به آن دست یابد یا کودکی که هرگز نتوانسته به دنیا بیاورد، در میانسالی بسیار با اهمیت و اضطراب آور می‌شوند. این رویداد‌ها، از طریق مکانیزم مقایسه اجتماعی توانایی تاثیرگذاری بر عزت نفس فرد را به دست می‌آورند که زمینه به وجود آمدن بحران هویت میانسالی را فراهم می‌کند (لاچمن، ۲۰۰۴).

ماینلا و همکاران۲۰۱۲اثر پویایی چرخه های تجاری بر روابط تجاریراه های هموار کردن اثرات چرخه های تجاری در صنایع به شدت فرار ، از نقطه نظر مهیا کننده تکنولوژی پروژه محور را شناسایی نمودند .کلاتر و همکاران۲۰۱۳ارزیابی اثر اقتصاد های بزرگ جدید در سبدی سهام صنایع محصولات چوبی U.S در راستای چرخه تجاریوجود خوشه بندی فرار و اثر اهرمی در سبد سهام این صنایع رسیدند .دورندز۲۰۰۳فواید گزارش حسابرسی در تصمیمات سرمایه گذاری و تامین مالیاستفاده از گزارشات حسابرسی در تصمیمات سرمایه گذاری و تامین مالی مفید و مهم می‌باشد.کیم۲۰۱۴تاثیر منابع نقدی و تامین مالی خارجی بر حساسیت جریان سرمایه گذاری نقدیجایگزینی بین منابع نقدی و جریان نقدی آزاد تا حدی می‌تواند توضیح دهد که چرا شرکت های مالی محدود، به جریان نقدی به شدت وابسته نیستند.ارمرود۲۰۱۳اثر شوک های اخیر مالی در سیاست سرمایه گذاری و تامین مالی شرکت های خصوصی انگلیسانقباضات اعتباری بر عملکرد و سرمایه گذاری شرکت های خصوصی اثر منفی دارد و سیاست های مالی و سرمایه گذاری در شرکت های خصوصی به تغییرات و تنوع تامین اعتبار حساس استکاستل نووا۲۰۱۳شوک های سیاست های پولی و شرایط تامین مالی با آزمایش مونت کارلوcholesty-vars ممکن است به علت نوسانات اقتصاد بزرگ تخمین کمی را برای هزینه های رفاه بزند

کریسوستومو۲۰۱۳محدودیت های تامین مالی برای سرمایه گذاری درسرمایه گذاری شرکت های برزیلی به تسویه پذیری وابسته استگادوو۲۰۱۳ترکیبی از منابع رسمی و غیر رسمی تامین مالیتحقیق می‌تواند به مقامات در فرموله کردن یک برنامه SME برای پشتیبانی از مراحل مختلف زنجیره تامین مالی روسیه کمک کندمنگ و همکاران۲۰۱۳شرکت های کارآفرین و تامین مالی از طریق بدهیفعالیت های کار آفرینی توانایی شرکت برای وام گرفتن از بانک را افزایش می‌دهد.

۲-۷- جمع بندی:

در فصل دوم، ابتدا ‌در مورد اهمیت تامین مالی در اقتصاد کشورها و جایگاه بورس اوراق بهادار، در تامین مالی شرکت ها بحث شده و سپس شیوه ها و روش های مختلف تامین مالی از منظرهای مختلف و نظریه های متعدد ارائه شده توسط محققین در این مورد، به همراه اصول تامین مالی اسلامی آورده شده، سپس سرمایه گذاری، ماهیت آن و اهمیت بازارهای مالی توضیح داده شده و در ادامه چرخه های تجاری، مفهوم، ویژگی‌ها، تعاریف و طبقه بندی آن ها، مورد بررسی قرار گرفت؛ در بسیاری از تحقیقات روش های مختلف تامین مالی شرکت ها اثر بحران‌های مالی به روی آن، رابطه آن با بازده سهام یا نسبت های سود آوری، و غیره مورد بررسی قرار گرفته است و ‌در مورد چرخه های تجاری، شناسایی آن ها در اقتصاد ایران، نقش تکانه های نفتی در چرخه های تجاری و یا تاثیر این چرخه ها بر رشداقتصاد، اندازه گیری این چرخه ها و یا ارتباط با داده های حسابداری مورد تحقیق قرار گرفته است؛ ولی تحقیق حاضر اثر این چرخه ها را بر سیاست های تامین مالی شرکت ها مورد پژوهش قرار می‌دهد.

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱- مقدمه

تحقیق عبارت است از، یک عمل منظم که در نتیجه آن پاسخ هایی برای سوال های مورد نظر و مطرح شده پیرامون موضوع تحقیق، به دست می‌آید . تحقیق فرایندی است که، از طریق آن می توان درباره ناشناخته ها به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد . در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آن به یافته ها ، تحت عنوان روش شناسی یاد می شود (خاکی ، ۱۳۹۱)

در فصل گذشته، ادبیات و پیشینه تحقیق بررسی شد؛ مفهوم چرخه های تجاری به همراه روش های مختلف تامین مالی داخلی وخارجی و نظریه های مربوط به آن ها بیان شد. با توجه ‌به این که انتخاب روش مناسب پژوهش در دستیابی به اهداف مورد نظر بسیار اهمیت دارد، در این فصل ضمن طرح مجدد فرضیه‌ها ، قلمرو تحقیق ، روش گرداوری داده ها ، متغییر ها و نحوه محاسبه آن ها تشریح و در نهایت مدل های مورد نظر و روش تجزیه و تحلیل داده ها تبیین می‌گردد .

۳-۲-روش تحقیق

روش تحقیق ‌بر اساس هدف، به دو دسته بنیادی و کاربردی تقسیم می شود .زمانی که پژوهش برای افزایش دانش و درک از مسائل خاص سازمانی اتفاق می افتد، پژوهش بنیادی یا پایه ای نامیده می شود و وقتی پژوهش به قصد کاربرد نتایج برای حل مسئله خاص انجام می شود، پژوهش کاربردی نامیده می شود(دانایی فرد ودیگران،۱۳۹۰، ۳۳-۳۲).

‌بنابرین‏ روش تحقیق حاضر از نوع کاربردی است .روش تحقیق ‌بر اساس شیوه انجام تحقیق، به دو دسته آزمایشی و غیر آزمایشی تقسیم بندی می شود که روش تحقیق حاضر، از نوع روش تحقیق غیر آزمایشی همبستگی می‌باشد.از نظر وضعیت داده ها نیز پژوهش حاضر پس رویدادی است.

روش گرد آوری اطلاعات ( می‌دانی ، کتابخانه ای و غیره ) :

اطلاعات مورد نیاز بخش ادبیات تحقیق، از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین و مقالات استخراج شده از اینترنت، گردآوری شده است (روش کتابخانه‌ای). داده ها مورد نیاز برای آزمون فرضیه‌های تحقیق از گزارشات بورس (صورت‌های مالی سالانه و یادداشت‌های توضیحی)، آمار معاملات روزانه سهام از طریق سایت‌های اینترنتی بورس برای دوره زمانی ۱۰ ساله (۱۳۹۱-۱۳۸۲) گرد‌آوری و جهت محاسبه متغیرهای تحقیق، در یک بانک اطلاعاتی ذخیره شده است. همچنین از نرم‌افزارهای اطلاع‌رسانی سازمان بورس شامل نرم‌افزار ره‌آورد و تدبیر پرداز نیز برای تکمیل و کنترل اطلاعات استفاده شده ا

۳-۳-فرضیات تحقیق:

فرضیه ۱ : وضعیت اقتصادی بر کل بدهی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مؤثر است.

فرضیه ۲ : وضعیت اقتصادی بر بدهی های بلند مدت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مؤثر است.

فرضیه ۳ : وضعیت اقتصادی بر بدهی های کوتاه مدت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مؤثر است.

فرضیه ۴ : وضعیت اقتصادی بر اعتبار تجاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مؤثر است.

فرضیه ۵ : وضعیت اقتصادی بر بدهی خالص در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مؤثر است.

فرضیه ۶ : وضعیت اقتصادی بر اعتبار تحاری خالص در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مؤثر است.

فرضیه ۷ : وضعیت اقتصادی بر سرمایه گذاری در دارایی ثابت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مؤثر است.

فرضیه ۸ : وضعیت اقتصادی بر سود سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مؤثر است.

فرضیه ۹ : وضعیت اقتصادی بر عملکرد در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مؤثر است.

۳-۴-قلمرو تحقیق

هر تحقیق باید دارای قلمرو و دامنه مشخصی باشد تا محقق در تمامی مراحل تحقیق ، بر موضوع تحقیق احاطه کافی داشته باشد .

قلمرو موضوعی تحقیق

این تحقیق به بررسی اثر وضعیت اقتصادی، یعنی دوره های رکود و رونق اقتصادی که بیان کننده معیار چرخه های تجاری است؛ بر روش های تامین مالی و سرمایه گذاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، می پردازد.

قلمرو زمانی تحقیق

قلمرو زمانی تحقیق از سال ۱۳۹۱-۱۳۸۲ را در بر می‌گیرد.

قلمرو مکانی تحقیق:

قلمرو مکانی این تحقیق، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را دربر می‌گیرد.

۵-۳-جامعه آماری

جامعه آماری، عبارت است از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص (جهانی یا منطقه ای)، دارای یک یا چند صفت مشترک باشند(اسلامی،۱۳۹۱، ۷۰).

۱-۴ اهداف تحقیق

هدف تحقیق حاضر بررسی و ارزیابی عملکرد گمرکات استان آذربایجان شرقی بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن با توجه به اطلاعات سال۱۳۹۱ وبررسی تحقق یا عدم تحقق شاخص­ های مرتبط با اهداف عملیاتی و نیز مقایسه و رتبه ­بندی گمرکات بر مبنای امتیازات حاصل از ارزیابی ‌می‌باشد.

۱-۵ سوالات تحقیق

۱-۵-۱ وضعیت عملکرد گمرکات استان با توجه به اطلاعات سال ۱۳۹۱ و ‌بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن به چه صورت ‌می‌باشد؟

۲-۵-۱ آیا شاخص­ های هریک از مناظر کارت امتیازی متوازن بر اساس اطلاعات سال ۱۳۹۱در گمرکات استان آذربایجان شرقی تحقق یافته است؟

۳-۵-۱ آیا بین امتیازات عملکرد گمرکات استان تفاوت وجود دارد؟

۱-۶ فرضیه های تحقیق

با توجه به اینکه هدف تحقیق حاضر بررسی و ارزیابی عملکرد گمرکات استان آذربایجان شرقی بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن و مقایسه و رتبه ­بندی آن ها ‌می‌باشد به جای فرضیات از سوالات تحقیق استفاده شده است.

۱-۷ روش شناسی تحقیق

تحقیق حاضر از لحاظ روش گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات توصیفی و از نظر هدف یک بررسی کاربردی و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است.

۱-۸ جامعه آماری و نمونه آماری

جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه کارکنان گمرکات استان آذربایجان شرقی به تعداد۳۴۲ نفر و نیز خدمت­گیرندگان آن اعم از بازرگانان، حق­العمل­کاران و ترخیص­کاران گمرکی که از منظر آماری نامحدود هستند؛ ‌می‌باشد که از این تعداد با توجه به عنوان و هدف تحقیق و با بهره گرفتن از فرمول کوکران برای جامعه محدود ۱۰۴ نفر از کارمندان گمرکات و فرمول کوکران برای جامعه نامحدود ۱۵۰ نفر از خدمت­گیرندگان به عنوان نمونه آماری انتخاب­ شدند.

۱-۹ ابزار جمع‌ آوری داده ­ها

– روش کتابخانه ­ای واستفاده از اینترنت: برای جمع ­آوری اطلاعات مورد نیاز در قسمت پیشینه نظری و ادبیات تحقیق از منابع کتابخانه ­ای ‌و جستجو در اینترنت استفاده شده است.

– روش پرسشنامه­ای: برای جمع ­آوری داده ­های موردنیاز برای اندازه ­گیری عملکرد از پرسشنامه ­های محقق ساخته استفاده شده است.

۱-۱۰ مدل تحقیق

از مبانی نظری بحث شده و مطالعات مختلف داخلی و خارجی از جمله کتاب سازمان استراتژی محور نوشته کاپلان و نورتون (۱۳۸۶) مدل پژوهش حاضر به شکل نمودار۱-۱ اخذ شده است.

نمودار۱-۱: مدل تحقیق

منظر رشد و یادگیری

منظر فرایندهای داخلی

منظر مشتریان

منظر مالی

اهداف:

افزایش رضایت کارکنان-

بهسازی و توسعه منابع انسانی-

توسعه فناوری اطلاعات

اهداف:

اصلاح و بهبود فرآیندها- مدیریت محیط تعاملی و تسهیل ارتباط بین گمرکات- ارتقا و ترویج فرهنگ درست­کاری و پیشگیری و مقابله با تخلف و فساد اداری- تغییر و تحول سازمانی- پیشگیری و مقابله با ورود و خروج کالای ممنوعه، قاچاق کالا، مواد مخدر، تخلفات گمرکی و تقلبات تجاری در مبادی گمرکی

اهداف:

افزایش رضایت خدمت گیرندگان

اهداف:

صیانت از حقوق دولت و جامعه و وصول درآمدهای قانونی- کاهش هزینه ها

منبع: سازمان استراتژی محور، کاپلان، نورتون، ترجمه بختیاری، (۱۳۸۶)

۱-۱۱ روش تحلیل داده ­ها

در این تحقیق برای توصیف و طبقه ­بندی داده ­ها از آمار توصیفی و برای تعیین عادی بودن داده ­ها از آزمون کولموگروف-اسمیرونوف و برای آزمون تحقق شاخص ­ها از آزمون T که با بهره گرفتن از نرم افزار spss انجام شده است.

۱-۱۲ ساختار تحقیق

این پژوهش در ۵ فصل ارائه شده­است، فصل اول به کلیات طرح اختصاص دارد. در فصل دوم ضمن مرور مبانی نظری و پیشینه تجربی، چارچوب لازم جهت پاسخ به سوالات پژوهش ارائه می­ شود. فصل سوم به روش­شناسی پژوهش اختصاص دارد و در فصل چهارم، داده ­های جمع ­آوری شده از مطالعه می‌دانی مورد تجزیه وتحلیل قرار می­ گیرند که در قالب اهداف پژوهش سعی شده است به سوالات پاسخ داده شود. در فصل پنجم، ضمن بیان نتایج، پیشنهاداتی در زمینه موضوع مورد بررسی ارائه می­گردد. ساختار کلی تحقیق در نمودار ۱-۲ نشان داده شده است.

نمودار۱-۲: ساختار تحقیق

فصل اول/ کلیات تحقیق

فصل چهارم/ تجزیه و تحلیل داده ­ها

فصل پنجم/نتایج ‌و پیشنهادات

فصل سوم/ روش­شناسی

فصل دوم/ ادبیات تحقیق

۱-۱۳ خلاصه فصل

در این فصل پس از بیان مسئله تحقیق و تأکید بر اهمیت موضوع، خطوط کلی پژوهش از جمله اهداف و سوالات تحقیق ذکر شده، سپس به روش تحقیق، جامعه و نمونه آماری، ابزار جمع ­آوری و روش تحلیل داده ­ها اشاره شده و در پایان ساختار تحقیق ارائه شده است.

فصل دوم

ادبیات تحقیق

۲

فصل دوم

ادبیات تحقیق

توبه را می توان از دیدگاه فقهی، با توجه به آثار آن بر دو قسم تقسیم نمود:

۱ـ توبه باطنی،۲ـ توبه حکمی

توبه باطنی، عبارت از توبه بین انسان و خداوند می‌باشد که با توجه به نوع گناه، دارای انواعی است. به طور کلی گناهان اقسام گوناگونی دارند که کیفیت توبه نسبت به هر یک نیز مختلف است. این گناهان را می توان به سه قسم تقسیم کرد:

الف) موجب زائل شدن حقی از دیگران یا ثبوت حدی از حدود الله نمی شود، بلکه گناه به خود گناهکار مربوط می شود وبه بیرون سرایت نمی کند؛ مانند حسادت و دروغگویی. در اینصورت اگر گناهکار از کرده خویش نادم و پشیمان شده و تصمیم بگیرد که برای همیشه به آن گناه عود نکند، توبه محقق شده واثرات توبه نیز بر آن بار می شود.

ب) موجب ثبوت مالی از حقوق الناس یا حقوق الله می‌گردد، مانند ترک زکات و خمس.

در این مورد، توبه زمانی قابل تحقق است که علاوه بر پشیمانی و ندامت از گذشته، حقوقی را که بر ذمّه او قرار گرفته، بپردازد.

ج) گناه موجب حدّ شرعی باشد که این خود از نظر کیفیت ثبوت حد، از جنبه حق به سه دسته تقسیم می شود:

۱ـ از جنبه حق الله موجب حق شرعی می شود؛ مانند زنا.

۲ـ از جنبه حقوق الناس موجب حق شرعی می شود؛ مانند قتل.

۳ـ هم از جنبه حق الله و هم از جنبه حق الناس موجب ثبوت حق می شود؛ مانند سرقت.^[۲۲]

در کتب فقهی راجع به توبه حکمی، تعریفی را نیافتم.

۱ـ۱ـ۱ـ۵ـ جایگاه توبه در قانون مجازات اسلامی

یکی از اهداف مجازات در نظام های کیفری، اصلاح مجرم است. برای همین در میزان، نوع و کیفیت مجازات باید ‌به این موضوع توجه کرد که مجرم باید بار دیگر اصلاح و جامعه پذیر شود. با در نظر گرفتن این هدف باید پذیرفت که منصفانه نیست، مجرمی که پیش از اِعمال مجازات و بعد از ارتکاب جرم، از ارتکاب عمل خود پشیمان شده و برای جبران آن پیش قدم می شود، با دیگر مجرمان به یک اندازه مجازات شود. امری که در منابع معتبر اسلامی از جمله قرآن کریم که روشنگر و هدایت کننده مسلمانان است، نیز به آن اشاره شده است. از طرف دیگر در منابع معتبر فقهی نیز این موضوع مورد تأکید قرار گرفته است. در قانون مجازات اسلامی برای چنین مجرمان پشیمانی که آثار ندامت و اصلاح را در خود نشان داده‌اند، تخفیف هایی در نظر گرفته شده است و حتی با حصول شرایط قانونی، موجبات برائت فرد مرتکب جرم را فراهم می آورد. توبه یکی از مفاهیم دینی ما است که در تعریف آن گفته شده: « توبه عبارت است از بازگشت از دوری به حق تعالی و نزدیک شدن به خداوند متعال یا ترک گناهان در زمان حال و عزم قطعی بر ترک آن در آینده و تلافی کردن تقصیرهای گذشته یا بازگشت از مخالفت حق به سوی موافقت او.» در ادامه به بررسی این نهاد فقهی در قانون مجازات اسلامی می پردازیم.

اگر هدف از مجازات، پشیمانی مجرم از کار خویش و عزم جدّی بر تکرار نکردن عمل مرتکب باشد، در این صورت مجازات کاری نامعقول به نظر می‌رسد. دین اسلام چنین تأسیسی را در حقوق کیفری پیش‌بینی ‌کرده‌است و اِعمال کیفر را در صورت توبه مجرم، تحت شرایطی منتفی می‌داند و این یکی از امتیازات بارز و منحصر به فرد حقوق جزای اسلام است. در قانون مجازات اسلامی، توبه یکی از اسباب شرعی سقوط مجازات است که به عنوان یک مبحث از فصل یازدهم با عنوان سقوط مجازات‌ها از مواد ۱۱۴ تا ۱۱۹ به آن پرداخته است، که این امر بیانگر میزان اهمیت نهاد فقهی توبه، نزد تدوین کنندگان این قانون است. توبه در جرایم مستوجب حد، چنانچه قبل از اثبات جرم باشد، موجب اسقاط مجازات خواهد شد. البته مطابق شرع وقانون، توبه در مواردی مجازات حدی را به مجازات تعزیری تبدیل خواهد کرد.

از جمله تبصره ۲ ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی، توبه شخص زانی و لائط را که به عنف مرتکب جرم زنا یا لواط شده باشدف به مجازات حبس یا شلاق تعزیری تبدیل می‌کند.

مقررات مربوط به توبه در قانون مجازات اسلامی در یک مبحث گنجانده شده است که این روش بهتر از مقررات پراکنده در جرایم مختلف در قانون مصوب ۱۳۷۰ است. ضمن اینکه در قانون مجازات به طور کلی به نقش توبه در جرایم مستوجب تعزیر هم اشاره شده است که در مواردی توبه مجرم موجب اسقاط و در مواردی دیگر موجب اختیار دادگاه در تخفیف مجازات مرتکب جرم تعزیری خواهد شد که این موضوع یعنی تعمیم تأثیر توبه به جرایم تعزیری از نوآوردهای قانون مجازات به شمار می‌آید. نکته قابل توجه دیگر در قانون این است که در صورت تکرار جرم، توبه تأثیری در سقوط مجازات نخواهد داشت. زیرا تکرار جرم، با دلیل وجودی توبه که ندامت از ارتکاب عمل مجرمانه و تلاش برای جبران آن است، مغایرت دارد. در واقع کسی که قبل از دستگیری، خود را معرفی و به جرم خود اعتراف کند، توبه او پذیرفته می شود و در واقع اَمان نامه ای می‌گیرد که طبق آن از تعرض مصون است. توبه در جرایم سنگین و سبک می‌تواند مؤثر باشد. اما تشخیص اینکه ‌در مورد کدام مجرم و کدام جرم ارتکاب یافته، می توان از توبه استفاده کرد، از اختیارات قاضی است؛ یعنی اینکه وقتی مجرمی برای معرفی خود به عنوان شخصی که توبه کرده، مراجعه می‌کند تشخیص پذیرش توبه و اِعمال تخفیف در مجازات مجرمان تفاوت هایی دارد. از جمله اینکه کسی که توبه کرده و برای برطرف شدن آثار جرم همکاری می‌کند، می‌تواند از تخفیف های قانونی و قضایی که در قانون پیش‌بینی شده است، برخوردار شود. فرد توبه کننده از ارتکاب عمل مجرمانه، در برخی موارد می‌تواند از مزیت تعلیق مجازات استفاده کند، در بعضی مواد در قانون مجازات، توبه مجرم این امکان را برای او فراهم می آورد که به تقاضای قاضی، وی مشمول عفو رهبری شود.

توبه مجرم بعد از ارتکاب جرم می‌تواند برای او مزایای متعددی داشته باشد؛ برای مثال هرگاه کسی به زنایی که موجب حد است،اقرار و بعد توبه کند، قاضی می‌تواند تقاضای عفو او را از ولی امر درخواست کند یا مجازات حد را بر او جاری سازد. در جرایم دیگری چون شرب خمر و لواط نیز توبه پیش‌بینی شده است. ‌بنابرین‏ متوجه می‌شویم که قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ نگاهی متعالی ‌به این نهاد فقهی داشته و به نحو اَحسن ‌به این امر اشاره ‌کرده‌است.^[۲۳]

۱ـ۱ـ۲ـ توبه در ادیان

در این مبحث توبه در دین اسلام، توبه در دین یهود و توبه در آیین مسیحیت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۱ـ۱ـ۲ـ۱ـ توبه در دین اسلام

۲ـ۳ـ پژوهش‌های انجام شده در زمینه موضوع

پل گلیک^[۶۷] امار شناس ارشد دولت ایالات متحده در زمینه مسائل خانوادگی ، خواستار آن است که به افراد به نحو « مؤثر تری » در زمینه چگونگی ازدواج عاقلانه اموزش داده شود یا به عبارت دیگر ،‌وی خواهان روشی است برای انتخاب همسر که از نظر علمی آزمایش شد و مورد تأیید باشد . برخی دیگر ادعا می‌کنند آنچه ما احتیاج داریم مشاوران بیشتری برای بررسی مسائل ازدواج یا حتی مبلغان بیشتری است . تا بتوانند تصویر بهتری از زندگی وخانواده ارائه دهند.

در تحقیقی که در نیو اورلئان ^[۶۸] آمریکا ‌در مورد خودکشی انجام گرفته است مشخص شده که ویژگی مهم عده زیادی از زنانی که دست به خود کشی زده اند ،‌این است که پس از برقراری ارتباط با مردان و بچه دار شدن ، نتوانسته اند همسر را برای خودحفظ کنند.

اینان تا توانسته اند از بدن خود به سایرین بهره داده‌اند ‌به این امید که شاید کسی نیز حاضر باشد در غم ها و شادی های آن ها شریک باشد ،‌ولی نتوانسته اند ‌به این مقصد نائل شوند . اساساً برقرار ساختن روابط پنهانی رفتاری نامطلوب در روابط بین دو جنس تلقی می‌شود. در جامعه وجود پنهانی بین دو فرد نامحرم در اذهان و قضاوتها ، مسئله ساز و اثر گذار است .علاوه این برقراری روابط پنهانی از قبیل دیدارهای دور از انظار ، رد و بدل کردن نامه و امثال این ها ،‌می‌توان خود مقدمه ‌لغزش‌هایی باشد که آثار آن را انسان در سراسر زندگی خودممکن است همراه داشته باشد و ‌ازدواج‌هایی که بر اساس برقراری روابط پنهانی بین دوجنس صورت گرفته در اکثر موارد منجر به شکست واقعی در زندگی شده است.

علاوه بر این باید ‌به این نکته نیز اشاره داشت که اینگونه روابط ، اعتماد طرفین را تا حد زیادی خدشه دار می‌سازد اما در صورتی که و فرد مایل باشند با یکدیگر زندگی کنند و تشکیل خانواده دهند،‌ضرورتی ندارد که این تمایل را به صورت پنهانی و دور از قضاوت و اندیشه اطرافیان نسبت به یکدیگر اظهار کنند. آنان می‌توانند با طرح مسئله به شکل مناسب با والدین خویش در این مورد از آنان مشورت بخواند و سعی کنند با استقلال وزبان منطق مسئله را طرح و از اطرافیان در این زمینه ،نظر خواهی و استمداد کنند.^[۶۹]

نتیجه تحقیقات کینزی ^[۷۰] در آمریکا نشان داده است که ۸۵% از پسران در سن ۱۹ سالگی با دختران تماسهای بدنی داشته اندکه ۲۲% از آن ها به اوج لذت جنسی رسیده اند.

همچنین در سن ۱۸ سالگی ۸۱% دختران با پسرانتماسهای بدنی قبل از ازدواج داشته اند که ۱۵% آن ها به اوج لذت جنسی رسیده اند . بعضی محققین مانندگلن ،مایرز ، بلر و استورات جونز معتقندند که مدارس وبرنامه های آموزشی که در اثر انجام این اعمال به وجود می‌آیند ضررشان بیشتر از نفعشان می‌باشد و اظهار می دارند که با توجه ارزشهایی که امروز مورد قبول جامعه است بیم آن دارد کهنوجوانی که بطریق مختلف سرگرم تماس هایبدنی یا جنس مخالف است بعداً احساس گناه ^[۷۱] نماید و سایر ناراحتی های اجتماعی او را افزایش دهد و نتواند آن ها را تحمل کند.

از مطالعات کینزی مستفاد می‌شود که در حدود ۲۰ سالگی ۷۳% از پسران هم آغوش جنسی داشته اند در حالی که در همین سن تنها ۲۰% از دختران ازدواج نکرده چنین تجاربی داشته اند به منظور غریزه جنسی و پیشگیری از انحراف در مذهب اسلام از ازدواج موقت مطرح و مورد نظر استفاده قرار گرفته است . در این روش مرد و زن می‌توانند برای مدت مشخصی که از چند ساعت تا چند سال متغیر باشد با هم ارتباط جنسی برقرار نمایند . موازین مذهبی این نوعازدواج عیناً مانند ازدواج دائم است و تنها مدت ازدواج بهنگام عقد مشخص می‌گردد. استفاده از این روش موجب ارضای غریزه جنسی به صورت قابل پذیرش و جلوگیری از احساس تقصیر وگناه و آلودگی است.^[۷۲]

عادت مهر ورزیدن بایداز اوائل زندگی به وجود آید. وقتی که شما پسر و دختر شش و هفت ساله ای را می‌بیند که نسبت به هم اظهار علاقه می‌کنند ،‌خنده تان می‌گیرد . در حالی که این آغاز تمایلی است که نباید جلویش گرفته شود منتهی این تمایل باید جدا کردن زنان و مردان در هر دوره از زندگی قبل و بعد از زناشویی همیشه به نفع آن ها پایان خواهدیافت زیرا جلو هر گونه افراطها و تفریطها را خواهد گرفت. چنانچه به زنان ومردان اجازه داده شود زیاده از اندازه با همخودمانی شوند ،‌همیشه خطر آن است که راه فساد را بپیماید . درست است که زن و مرد برای هم آفریده شده اند ولی وجود رابطه خیلی نزدیک بین آن ها همیشه این خطر وجود دارد که غرایز جنسی طغیان کنند و انسان را گمراه سازد . برای اینکه همیشه عقل بر غرایز جنسی حاکم باشد باید حد ومرزی در روابط زن ومرد وجودداشته باشد.^[۷۳]

اسلام که به خطرات ناشی از روابط به اصطلاح آزاد جنسی کاملاً آگاه است نهایت مراقبت را در برخوردهای زنان و مردان اجنبی دارد. تا حدودی که منجر به جرح و فلج نشود ،‌طرفدار دور نگهداشتن زنان از مردان است . هر اندازه ، فاصله ها کم و روابط بیشتر باشد و چشم مرد و زن به یکدیگر متوجه گردد، زمینه تحریکات و تمایلات و هیجان‌ها و وسوسه ها مساعدتر می‌شود و خطرات احتمالی دیگری در پی می آورد.^[۷۴]

آندرمولر و زیل وند ۱۹۹۱ طی تحقیقی ۴۶ زوج را که دوران قبل از ازدواج را پشت سر گذاشته بودند توسط دو آزمون (DAS) سازگاری زوج ها و (RBI) اشتراک اعتقادی مورد بررسی قرار دادن نکته مهم این تحقیق چنین بود بیشترین عدم رضایتمندی از زندگی زناشویی به خرده مقیاس رضایتمندی از رابطه جنسی بر می‌گشت . مردان اظهار داشتند زندگی نامطلوبی دارند، روزهای خسته کننده و یکنواختی را می‌گذراند و زنان اظهار کردند ،‌مردان بسیار بهانه گیر داشته اند.

روابط متقابل جنسی در زمینه ارتباط جنسی باید ‌به این نکته اشاره کرد که زنان و مردان توقعات و انتظارات مشابهی ندارند . داروین ملاحظه ‌کرده‌است که در بیشتر انواع ، ‌ماده به عالم عشق و ارتباط جنسی بی علاقه است وحتی لمبروز و کیس واینگ می‌گویند :‌

زنان بیشتر به دنبال ستایش ،تحسین های مطلق و مهم مردانند و بیشتر می خواهند مردان به خواست آن ها توجه کنند و این امر از میل به لذات جنسی بیشتر است.^[۷۵]

مطالعات نشان داده است که روابط صمیمانه با یک شریک ، یار و یاور سهم مهمی در سلامتی هیجانی و جسمانی فرد دارد . افرادی که کسانی را دارند که اندیشه ها ،‌احساسها و مسائل خود را با آن ها در میان بگذارند شادتر وتندرست تر از افرادی هستند که چنین کسانی را ندارند.

تحقیقات نشان داده است که هنگامی که زن و شوهر قبل از ازدواج دارای حوادث جنسی زیاد بوده اند ، بعد از ازدواج آسان تر به دام حوادث عشقی خارج از خانواده می افتند و نیز شکی نیست که این قبیل حوادث آرامش خانوادگی را به خطر افکنده و موجب بروز اختلالات روانی برای کودکان می‌گردد. و به همین جهت است که جامعه اصل وحدت زوج را با وجود برخی اشکالات عملی اش به هر نوع دیگر زناشویی ترجیح می‌دهد. پسر و یا دختر جوان از چه از لحاظ جسمانی و چه از جهات عاطفه ای برای بروز شخصیت خویش نیاز به یک دوست دارد و بدون این دوست خود را ناقص احساس می‌کند.

دختر و پسر باید قبل از ازدواج با یکدیگرآشنا شوند و تحت تأثیر شرایط و حالات مختلف یعنی در خلوت و اجتماع ،‌راحتی و فشار و بیکاری وکار و غم و شادی اعمال در رفتار یکدیگر را با نظر دقیق ملاحظه نمایند .چنانچه خود را در حالات مختلف موافق دیدند احتمال می‌رود که ازدواج آن ها صحیح و با دوام است.^[۷۶]